Tịnh Độ Đại Kinh Giải Diễn Nghĩa

淨土大經解演義

Phần 66

Chủ giảng: Lão pháp sư Thích Tịnh Không

Chuyển ngữ: Bửu Quang Tự đệ tử Như Hòa

Giảo duyệt: Huệ Trang và Đức Phong

Tập 131

Chư vị pháp sư, chư vị đồng học, xin xem Đại Thừa Vô Lượng Thọ Kinh Giải, trang một trăm bốn mươi tám, xem từ hàng cuối cùng:

“Thiện năng phân biệt chúng sanh ngữ ngôn” (khéo có thể phân biệt ngôn ngữ của chúng sanh). Trong các bản dịch gốc, câu kinh văn này trích từ bản Đường dịch; kinh văn trong bản Ngụy dịch ghi là “nhập chúng ngôn âm, khai hóa nhất thiết” (hiểu ngôn âm của đại chúng, nhằm khai hóa hết thảy). Ý nghĩa như nhau, nhưng văn tự được phiên dịch khác nhau. Chúng ta đọc phần chú giải dưới đó: “Tịnh Ảnh Sớ viết: Nhập vị giải dã, vị giải chúng sanh chủng chủng ngôn âm, dụng chi khởi thuyết. Hội Sớ dẫn Mật Tích kinh vân: Thử tam thiên đại thiên thế giới hữu bát thập tứ ức bách thiên cai chúng sanh chi loại, ngôn từ các dị, kế thị nhất thiết giai quy nhất nghĩa chí chân chi huệ, Bồ Tát ứng thù xướng dị ngôn, thuyết pháp khai hóa. Mật Tích kinh phục vân: Thử Bồ Tát năng nhập chủng chủng ngôn âm, năng thuyết pháp khai hóa” (Tịnh Ảnh Sớ giảng: “Nhập có nghĩa là hiểu; hiểu biết các ngôn âm của chúng sanh, dùng đó để khởi lên các lời nói”. Hội Sớ dẫn lời kinh Mật Tích như sau: “Tam thiên đại thiên thế giới này có tám mươi bốn trăm ngàn cai loại chúng sanh, ngôn từ đều khác biệt” (Cai là một trăm triệu). Xét ra, hết thảy đều quy về trí huệ nhất nghĩa chí chân. Bồ Tát thuận theo các loại chúng sanh sai khác mà nói những lời khác nhau để thuyết pháp, khai hóa. Kinh Mật Tích cũng chép: “Bồ Tát này có thể nhập các thứ ngôn âm, nên có thể thuyết pháp, khai hóa”). Chúng ta xem đến chỗ này.

Đây là [câu kinh văn được ghi trong] bản dịch của ngài Khang Tăng Khải: “Nhập chúng ngôn âm, khai hóa nhất thiết”. Tịnh Ảnh Sớ là tác phẩm chú giải bản Ngụy dịch. Bản chú giải này được lưu thông rất rộng tại Trung Quốc, người đọc rất nhiều. Tịnh Ảnh là ngài Tiểu Huệ Viễn, tức là pháp sư Huệ Viễn đời Tùy. Ngài chú giải chữ Nhập (入), Nhập có nghĩa là Giải (解), tức là lý giải. Không chỉ lý giải, mà còn lý giải ở một mức độ khá sâu, nên dùng chữ Nhập, chẳng dùng chữ Giải. Ý nghĩa là “vị giải chúng sanh chủng chủng ngôn âm, dụng chi khởi thuyết” (có nghĩa là hiểu các thứ ngôn ngữ, âm thanh của chúng sanh, dùng điều đó để khởi lên các lời nói). Câu này nói theo cách hiện thời sẽ là “thiên tài ngôn ngữ”, trong Phật pháp gọi là Vô Ngại Biện Tài. Người ấy có thể hiểu ngôn âm, ngôn ngữ của hết thảy chúng sanh. Người ấy đã có thể hiểu, lại còn có thể sử dụng ngôn ngữ giống hệt như họ để thuyết pháp, chỉ dạy họ, giúp họ khai ngộ. Chữ Nhập này có ý nghĩa sâu xa! Nếu chẳng tinh thông ngôn ngữ cùng loại với chúng sanh, làm sao quý vị có thể dạy họ cho được? Bồ Tát chẳng thể thiếu năng lực ấy. Nếu thiếu, sẽ chẳng thể phổ độ chúng sanh. Chúng sanh có bao nhiêu? Quá nhiều! Đúng là vô lượng vô biên, chẳng có cùng tận!

Trong đoạn kinh Mật Tích được sách Hội Sớ trích dẫn, đã nói đến khu vực giáo hóa của Thích Ca Mâu Ni Phật, ở ngoài khu vực giáo hóa của Phật Thích Ca bèn chẳng nói đến, chỉ nói một khu vực giáo hóa này. Khu vực giáo hóa này là một tam thiên đại thiên thế giới. Tam thiên đại thiên thế giới (Trisāhasra Mahāsāhasra Lokadhātu), thưa cùng chư vị, là một đại thiên thế giới. Vì sao nói một đại thiên thế giới là tam thiên? Nó được kết hợp bởi tiểu thiên (Sāhasra Cūḍika Lokadhātu), trung thiên (Dvisāhasra Madhyama Lokadhātu), và đại thiên thành một đại thiên thế giới, những điều này trong phần trước đã có nói rồi. Lấy núi Tu Di (Sumeru) làm trung tâm, vây quanh núi Tu Di là bốn đại bộ châu, mặt trời, mặt trăng, các ngôi sao, đó là một đơn vị thế giới (tiểu thiên thế giới). Trước kia, rất nhiều người trong chúng ta hiểu lầm, tôi cũng chẳng phải là ngoại lệ, đều nghĩ Thái Dương Hệ là một đơn vị thế giới. Sau này, gặp lão cư sĩ Hoàng Niệm Tổ, cụ là một người học khoa học, dạy môn vô tuyến điện trong nhà trường, cụ dạy môn ấy. Cụ cũng tu trì Phật pháp rất tốt đẹp, có thể nói là “thông Tông, thông Giáo, Hiển, Mật viên dung”, chẳng phải là một vị cư sĩ bình phàm. Chúng tôi thường nói cụ phải thuộc vào đẳng cấp Bồ Tát. Cụ bảo tôi: “Đức Phật nói một đơn vị thế giới, trên thực tế là một hệ Ngân Hà như trong khoa học hiện tại đã nói”. Tôi nghe cụ nói lời ấy, suy nghĩ cũng thấy rất có lý, vì sao? Trung tâm của một đơn vị thế giới là núi Tu Di, quý vị thấy mặt trời cũng xoay quanh lưng chừng núi Tu Di. Thái Dương Hệ đúng là xoay quanh bên ngoài hệ Ngân Hà. Trung tâm của hệ Ngân Hà là Lỗ Đen (Black Hole), các khoa học gia hiện thời cho biết [trung tâm của hệ Ngân Hà] là một lỗ đen rất lớn.

……. Chính giữa Ngân Hà là lỗ đen có sức hút quá lớn, ngay cả ánh sáng cũng chẳng thoát ra được, đều bị hút vào đó! Sức hút mạnh dường ấy! Nếu sức hút ấy trực tiếp đối diện với mặt trời, [sẽ tạo thành] những cơn bão trên bề mặt của mặt trời. Chúng ta biết mặt trời là một quả cầu lửa, là một khối lửa to, hoặc biển lửa. Dường như mặt trời to hơn địa cầu một trăm ba mươi vạn lần. Thể tích ấy so với địa cầu to dường ấy, là một biển lửa. Sức hút ấy tạo thành cơn bão mặt trời, bão mặt trời có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến địa cầu…… Cũng có người nói điều này sẽ khiến cho địa cầu nẩy sanh vấn đề, vấn đề gì vậy? Trên địa cầu có rất nhiều núi lửa, sức hút ấy khiến cho núi lửa trên địa cầu bùng nổ, vấn đề bèn nghiêm trọng. Nếu các núi lửa trên địa cầu đều bùng nổ, sẽ gây nên động đất nghiêm trọng. Dưới đáy biển cũng có rất nhiều núi lửa, sẽ gây ra sóng thần rất lớn, phiền phức to lớn.

Chúng ta chớ nên chẳng nghiêm túc niệm Phật. Niệm Phật sẽ không sợ, sẽ thấy [những tai nạn vừa nói trên đây] như một cộng nghiệp, do cộng nghiệp cảm vời…... Chính vì người trên địa cầu vứt bỏ luân lý đạo đức, vứt bỏ giáo huấn của tổ tiên và thần thánh, tạo tác hết thảy ác nghiệp chẳng kiêng dè mảy may! Chẳng đáng sợ ư? Nói theo thời cổ, người tạo nên tội nghiệp bất trung, bất hiếu, bất nhân, bất nghĩa, trời đất chẳng dung, tai nạn hiện thời là do trời đất chẳng dung! Có phải là chuyện trùng hợp hay không? Tôi nghĩ cũng có thể là như vậy! Nếu mọi người trên địa cầu đều có thể tuân thủ giáo huấn của cổ thánh tiên hiền, vâng giữ luân lý, đạo đức, thông đạt, hiểu rõ chân tướng sự thật nhân quả, mỗi người trên thế gian này đều là người tốt, đều là thượng phẩm Thập Thiện, sẽ chẳng xảy ra tai nạn ấy. Nói như vậy có hợp lý hay không? Nói theo Phật pháp thì cũng hợp lý, vì sao? Trong kinh, đức Phật đã dạy rất nhiều lần: “Hết thảy các pháp sanh từ tâm tưởng”. Tâm địa thuần thiện thuần tịnh, có thể khiến cho sức mạnh của tai nạn giảm nhẹ…….. Do trong kinh đức Phật đã nói: “Tâm, Phật, chúng sanh, ba thứ chẳng sai biệt”. Thiện tâm, thiện hạnh của chúng ta kết hợp lại, tai nạn là “chúng sanh”, vì do các duyên hòa hợp mà sanh ra hiện tượng ấy. Trong ba điều ấy, do có thiện tâm và chúng sanh kết hợp lại, sẽ thành hai phần ba, chắc chắn là hai điều ấy trỗi hơn một phần ba. Chúng ta liên tưởng đến vấn đề lý luận như thế, bèn có lý do để tin tưởng vấn đề này có thể khắc phục được. Điều trọng yếu là nhân loại chúng ta phải quay đầu…..… Đối với chúng ta mà nói, chuyện này cũng không phải là chuyện xấu, mà là chuyện tốt, nhắc nhở chúng ta phải nghiêm túc nỗ lực tu hành.

Theo kinh dạy, [khu vực giáo hóa của] Thích Ca Mâu Ni Phật là một tam thiên đại thiên thế giới; trong một tam thiên đại thiên thế giới có bao nhiêu hệ Ngân Hà? Mười ức. Nếu chúng ta coi một hệ Ngân Hà trong vũ trụ là một đơn vị thế giới thì tam thiên đại thiên thế giới có tất cả mười ức đơn vị thế giới. Phạm vi to lớn như vậy là khu vực giáo hóa của Thích Ca Mâu Ni Phật. Khu vực giáo hóa của lão nhân gia to dường ấy, thế giới ấy có tên là thế giới Sa Bà. Trong thế giới này, có bao nhiêu chủng loại chúng sanh? “Hữu bát thập tứ ức bách thiên cai chúng sanh chi loại” (có tám mươi bốn ức trăm ngàn cai loại chúng sanh). “Cai” (垓) là tên một số đếm của Trung Quốc vào thời cổ, giống như hiện thời chúng ta nói đơn vị, mười, trăm, ngàn, vạn, mười vạn, trăm vạn, ngàn vạn. Một vạn vạn là Ức (億), một vạn Ức là Triệu (兆)[1], đây là một con số lớn, mười Triệu là Kinh (經), giống như chữ Kinh trong kinh điển. Mười Kinh là một Cai, con số to như vậy đó. Các loài chúng sanh nhiều ngần ấy. Những chúng sanh ấy ngôn ngữ mỗi loài mỗi khác, [tức là] nói đến ngôn ngữ thì mỗi loài có ngôn ngữ riêng. Chúng ta chẳng cần nói tới súc sanh, ngạ quỷ, chẳng bàn tới những loài ấy, chỉ nói về nhân loại chúng ta, chẳng nói tới ngoại quốc, chỉ nói Trung Quốc thì phương ngôn (ngôn ngữ địa phương) của Trung Quốc có bao nhiêu loại? Có đến một vạn loại hay không? Chúng tôi tin là có thể như vậy. Đối với các dòng họ tại Trung Quốc, nay chúng ta lập Vạn Tánh Tiên Tổ Kỷ Niệm Đường, các dòng họ tại Trung Quốc có hơn hai vạn bốn ngàn. Sống trong cùng một cuộc đất mà ngôn ngữ khác nhau. Hiện thời, giao thông thuận tiện, nhanh chóng, thông tin phát triển, có Internet và các phương tiện truyền thông, TV phát sóng mỗi ngày, tiếng Phổ Thông biến thành một ngôn ngữ chung [của người Trung Hoa]. Trừ tiếng Phổ Thông ra, còn có phương ngôn của các địa phương, khác hẳn nhau. Thuở bé, tôi sống ở Phước Kiến, nên tôi biết tiếng Phước Kiến rất phức tạp, người ở trong thành và người ngoài thành nói năng khác nhau. Sau khi ra khỏi thành, nghe người ngoài thành nói chuyện, có rất nhiều câu chúng tôi nghe chẳng hiểu, thật đấy, chẳng giả đâu nhé! Bồ Tát không đơn giản, Ngài thông thạo toàn bộ các loại ngôn ngữ. Ngài có cần phải học hay không? Chẳng cần học! Chẳng cần phải học mà có thể thông suốt, nay chúng ta có lý do để tin tưởng. Từ thí nghiệm với nước của tiến sĩ Giang Bổn Thắng, chúng ta đã thấy tin tức này. Nước là khoáng vật, chẳng phải là sinh vật, mà có thể hiểu các thứ ngôn ngữ khác nhau, có thể nhận biết các thứ văn tự khác nhau. Hết thảy chúng sanh khởi tâm động niệm, nước đều biết toàn bộ. Dựa vào gì? Câu kế tiếp [trong sách Chú Giải] đã nêu bày: “Kế thị nhất thiết giai quy nhất nghĩa chí chân chi huệ” (xét ra, hết thảy đều quy về trí huệ nhất nghĩa chí chân). “Huệ” (惠) ở đây là trí huệ. Thời cổ, hai chữ này (tức là 惠 và 慧) được dùng lẫn lộn, nhưng hiện thời [hễ nói đến “trí huệ”], chúng ta luôn viết là Huệ (慧) như trong chữ trí huệ. “Chí chân chi huệ” (trí huệ chân thật tột bậc) là trí huệ sẵn có trong bản tánh. Chỉ cần quý vị kiến tánh, vấn đề liền được giải quyết. Chưa kiến tánh thì phải học; đã kiến tánh, chẳng cần học! Hễ kiến tánh, quý vị liền biết toàn bộ, bất luận loài chúng sanh nào nói ngôn ngữ nào, quý vị đều nghe hiểu, vì sao? Hết thảy các pháp chẳng lìa tự tánh, trí huệ trong tự tánh chẳng thể nghĩ bàn!

Chúng ta học Phật, mục tiêu chung cực là minh tâm kiến tánh, kiến tánh thành Phật. Nói theo lý luận, chuyện này rất đơn giản, mỗi người chúng ta đều có tự tánh. Đã thế, tự tánh là một, chẳng phải là rất nhiều. Kinh Phật thường tỷ dụ “tánh hải” (性海) [tức là] tự tánh giống như biển cả. Mỗi cá nhân chúng ta giống như một bọt nước trồi lên trong biển cả, có rời khỏi biển cả hay không? Chẳng rời khỏi! Nhưng khi bọt nước chưa vỡ, dường như mỗi bọt nước độc lập, có cái này, cái kia. Bọt nước vỡ tan, trở về tự tánh, bèn là một tánh, chẳng có chướng ngại, chẳng có đây kia, chẳng có đối lập. Trở về tự tánh bèn gọi là “thành Phật”, Bồ Tát vẫn chưa trở về tự tánh, Phật đã trở về tự tánh. Vì lẽ đó, phá một phẩm vô minh, chứng một phần Pháp Thân, Pháp Thân là biển cả. Trong kinh, đức Phật đã dạy: “Mười phương ba đời Phật, cùng chung một Pháp Thân”. Chưa chứng Pháp Thân, mỗi người chúng ta đều giống như bọt nước, đây kia chẳng liên can gì với nhau. Sau khi đã chứng Pháp Thân, bèn biết chúng ta là một Thể. Một Thể thì chẳng phải vấn đề gì cũng đều giải quyết ư? Vọng tưởng, phân biệt, chấp trước toàn bộ đều chẳng có, quét sạch sành sanh! Do đó, “hết thảy”, “hết thảy” ở đây là tám mươi bốn ức trăm ngàn cai các loại chúng sanh vừa nói trong phần trên, nói “hết thảy” là nói tới điều này, hết thảy đều quy vào một nghĩa, nghĩa ấy là Đệ Nhất Nghĩa. “Trí huệ chí chân” trong tự tánh chính là trí huệ Bát Nhã vốn có trong tự tánh.

Bồ Tát ở đây là Pháp Thân Bồ Tát, Pháp Thân Bồ Tát là chư Phật Như Lai, chẳng phải là Bồ Tát trong mười pháp giới. Các Ngài là các vị Bồ Tát nơi cõi Thật Báo Trang Nghiêm trong hội Hoa Nghiêm. Tuy các vị Bồ Tát đều đã khai ngộ, đều đã phá vô minh, nhưng tập khí vô minh dày mỏng khác nhau. Vì thế, trong kinh Hoa Nghiêm, đức Phật nói ra bốn mươi mốt địa vị, [tức là] Thập Trụ, Thập Hạnh, Thập Hồi Hướng, Thập Địa, Đẳng Giác, nói các địa vị nhiều ngần ấy. Bốn mươi mốt địa vị Pháp Thân đại sĩ đều kiến tánh, đều minh tâm kiến tánh, nên các Ngài đều có năng lực ấy. Quý vị thấy “ứng thù xướng dị ngôn” (ứng với các loài khác nhau mà nói ngôn ngữ khác nhau). “Thù” (殊) là khác nhau, “dị” (異) cũng là chẳng giống nhau. [“Dị ngôn”] là ngôn ngữ âm thanh khác nhau. “Xướng” (唱) là phát ra âm thanh. Chữ Dị kế sau đó nhằm nói tới ngôn ngữ, mỗi ngôn ngữ có âm thanh khác nhau, Bồ Tát có thể ứng [theo từng loài như vậy]. “Thuyết pháp khai hóa”: “Khai” (開) là khai thị, “hóa” (化) là giáo hóa, giúp đỡ các chúng sanh, giúp chúng sanh trong tam thiên đại thiên thế giới phá mê khai ngộ, ly khổ đắc lạc. Duyên giữa Bồ Tát và chúng sanh vô cùng vi diệu, chẳng thể nghĩ bàn. Chúng sanh có cảm, Bồ Tát liền ứng. Sự cảm ấy, có trường hợp chính mình biết, có khi chính mình về căn bản là chẳng biết. Bản thân chúng ta cũng không biết, nhưng Phật, Bồ Tát biết, các Ngài nhất định ứng đến. Cảm ứng đạo giao chẳng thể nghĩ bàn!

Cảm có bốn loại, ứng cũng có bốn loại. Có hiển cảm hiển ứng (cảm và ứng đều rõ rệt): Chúng ta cầu Phật, Bồ Tát rõ rệt. Giống như chúng ta là những người niệm A Di Đà Phật, hết sức rõ ràng, tự mình biết chính mình đang làm gì, niệm Phật cầu Phật tiếp dẫn chúng ta vãng sanh thế giới Cực Lạc thế giới; đó là “hiển cảm”. A Di Đà Phật đối với chúng ta cũng là “hiển ứng”. Ngài thật sự đến tiếp dẫn chúng ta, nhưng vào khi nào? Khi chúng ta đã hết nghiệp báo ở nơi đây. Nghiệp báo chưa hết, chúng ta mong cầu, A Di Đà Phật biết rõ, Ngài chờ đợi bên đó, nhìn ngó, đến khi nào quý vị đã hết nghiệp báo, Ngài liền đến, chẳng phải là không đến. Đó gọi là “hiển cảm hiển ứng”. Còn có hiển cảm minh ứng (cảm rõ rệt, ứng ngấm ngầm), [tức là] chúng ta cầu A Di Đà Phật rất rõ rệt, A Di Đà Phật chẳng ứng rõ rệt, nhưng đã ngấm ngầm chiếu cố, luôn luôn giúp đỡ chúng ta, thế mà chính chúng ta trọn chẳng hay biết. Chúng ta công phu học tập càng cao, [chẳng hạn] như đã đắc tâm thanh tịnh, hoặc đắc tâm bình đẳng, bèn biết, biết Phật đang âm thầm gia trì chúng ta. Nay chúng ta tâm trí xáo động, hời hợt, Phật ứng ngấm ngầm, chúng ta chẳng có cách nào cảm nhận, nguyên nhân là như thế đó. Còn có một loại nữa là minh cảm hiển ứng. Dường như chúng ta chẳng sanh khởi ý niệm cầu Phật, nhưng trên thực tế là có, mà chính mình cũng chẳng biết. Phật, Bồ Tát tiếp nhận tin tức ấy, bèn biết, Ngài cũng có khi ứng rõ rệt, hoặc ứng ngấm ngầm.

Nói tổng quát một lời, một người thật sự niệm Phật, không chỉ là A Di Đà Phật biết, chiếu cố quý vị, mà còn có nhiều vị thần hộ pháp, cũng như các vị Phật, Bồ Tát có duyên với chúng ta trong đời quá khứ, các Ngài đều chiếu cố. Chúng ta có một phương pháp để có thể trực tiếp trao đổi với các Ngài, cổ đại đức gọi phương pháp ấy là “thành tắc linh” (hễ thành ắt linh), câu ấy vô cùng trọng yếu!

Một hiện tượng phổ biến trong dân gian là siêu độ, chúng ta luôn hy vọng siêu độ người nhà, quyến thuộc đã mất [được sanh] về một nơi tốt đẹp thì mới an tâm. Tìm người nào đến siêu độ? Phải tìm người thật sự tu hành, người có công phu tu hành thì mới có năng lực siêu độ. Công phu là gì? Thưa cùng chư vị, Giới, Định, Huệ là công phu. Chẳng có công phu ấy thì đều là giả, đều chẳng trông cậy được! Chúng ta đọc cuốn Ảnh Trần Hồi Ức Lục của pháp sư Đàm Hư. Đó là tự truyện của lão pháp sư, lão nhân gia kể chuyện đời Ngài, học trò ghi lại thành một quyển sách như vậy. Tôi chưa từng gặp mặt lão hòa thượng, nhưng người viết cuốn sách ấy tôi rất thân quen, đó là pháp sư Đại Quang, Sư cũng đã vãng sanh. Năm xưa, tôi đến Hương Cảng, mỗi lần sang đó, chúng tôi nhất định gặp mặt. Cuốn Ảnh Trần Hồi Ức Lục do Sư viết; trong ấy có một câu chuyện hết sức rõ rệt, là một tấm gương, chúng ta hãy nên ghi nhớ. Câu chuyện ấy có tiểu đề là “tám năm chuyên gắng đọc kinh Lăng Nghiêm”. [Nhân vật chính trong câu chuyện ấy] là Lưu cư sĩ, về sau, ông ta cũng xuất gia. Những người ấy hiện thời đã mất, đại khái là người vào thời đó cao hơn chúng tôi hai thế hệ. Lão hòa thượng Đế Nhàn là sư phụ của lão pháp sư Đàm Hư. Thuở còn tại gia, pháp sư Đàm Hư quen biết Lưu cư sĩ. Pháp sư Đàm Hư và Lưu cư sĩ là bạn bè, trước khi họ xuất gia, ba người (tức pháp sư Đàm Hư, Lưu cư sĩ và một người bạn nữa) hùn vốn mở một tiệm thuốc Bắc. Thuở ấy, Lưu cư sĩ đã học Phật, mỗi ngày đọc kinh Lăng Nghiêm. Kinh Lăng Nghiêm phân lượng cũng khá đáng nể, mười cuốn, văn tự rất dài. Mỗi ngày đọc một lần cũng phải mất vài giờ, chẳng dành ra năm sáu giờ [mỗi ngày] sẽ không thể niệm xong bộ kinh này. [Ông Lưu làm như thế suốt] tám năm! Có công phu Thiền Định hay không chúng ta chẳng biết, nhưng chúng ta có thể biết ông ta tâm địa thanh tịnh! Tám năm một bộ kinh, thâm nhập một môn, huân tu lâu dài.

Có một hôm, vào giữa trưa, chẳng có ai đến tiệm mua bán, họ ngủ gục nơi quầy thuốc. Lưu cư sĩ mộng thấy có hai người, trong mộng thấy hai người ấy vào tiệm. Ông ta trông thấy [có khách đến] bèn đứng lên, thoạt nhìn thì ra hai người ấy là oan gia đối đầu, hai người đó đã chết. Thuở họ còn sống, vì chuyện tiền bạc mà lôi nhau ra tòa, Lưu cư sĩ được quan tòa xử thắng kiện, hai người ấy bị xử thua. Chẳng ngờ, hai người ấy thắt cổ chết, nên Lưu cư sĩ cũng vì chuyện này mà cảm thấy rất áy náy. Quý vị nghĩ xem: Vì tranh chấp món tiền nhỏ nhoi ấy mà khiến cho hai người mất mạng, ông Lưu cũng thường cảm thấy khó chịu, [cảm thấy] mình đã sai quấy, chẳng nên làm chuyện ấy. Nay thấy hai con quỷ ấy đi đến, thoạt đầu, ông ta rất sợ hãi, có phải là họ đến báo thù hay chăng? Nhưng quỷ đã đến rồi, còn có cách nào nữa? Ông ta thấy hai quỷ hồn quỳ ngay xuống đất trước mặt ông ta, dường như chẳng có ác ý, liền hỏi họ: “Các vị đến làm gì?” “Đến cầu siêu độ”. Lưu cư sĩ bèn yên tâm, họ không tìm đến gây rối, mà đến cầu siêu độ. Ông ta hỏi: “Dùng phương pháp gì để siêu độ quý vị?” Họ đáp: “Chỉ cần Ngài đáp ứng là được rồi”. Ông Lưu nói: “Được! Tôi chấp thuận”. Ông ta thấy quỷ hồn đạp lên đầu gối, đạp lên vai rồi ra đi. Hai người ấy siêu thăng như vậy đó. Họ biến mất chưa được mấy chốc, lại có hai người đến, là một phụ nữ dắt theo một đứa nhỏ. Ông ta thấy chính là người vợ trước kia dẫn con đến, hai người ấy đều đã chết. Thấy hai người họ cũng đến trước mặt cầu siêu độ, cũng là cùng một phương pháp giống hệt: “Chỉ cần Ngài đáp ứng là được rồi”. Ông ta đáp: “Tôi chấp nhận”. Thấy hai người ấy cũng bò từ đầu gối lên đến vai, liền thăng thiên, biến mất. Quý vị thấy siêu độ là thật, chẳng giả, chẳng có bất cứ nghi thức gì, chỉ là đáp ứng. Nhờ vào gì để siêu độ? Nhờ vào công đức tám năm chuyên gắng đọc kinh Lăng Nghiêm. Quý vị thật sự đắc điều gì thì mới có thể siêu độ người khác; chẳng có thứ gì chân thật sẽ chẳng được! Vì thế, cổ nhân nói “Thành tắc linh”. Chúng ta niệm một bộ kinh hồi hướng cho người ta, quý vị có phải là tâm chân thành niệm bộ kinh ấy hay không? Tâm chân thành là gì? Niệm bộ kinh ấy từ đầu đến cuối, trong tâm chẳng có một tạp niệm. Nếu dấy lên một vọng tưởng, công phu của quý vị đã bị phá hoại. Một vọng niệm chẳng có thì được! Quý vị nói xem: Chúng ta làm Phật sự Tam Thời Hệ Niệm, trong những người tham gia đông đảo ngần ấy, có được một hai người chẳng khởi một vọng niệm đối với nghi thức Hệ Niệm hay không? Pháp hội ấy thành công, không nhất định do chủ pháp hòa thượng. Chủ pháp hòa thượng khởi vọng tưởng, nhưng trong những người tham gia, chỉ cần có một người chẳng dấy vọng tưởng, pháp hội ấy thành công do dựa vào công đức của một người ấy! Nếu pháp hội ấy rất đông người, mà chẳng có được một người nào như vậy, công đức ấy sẽ chẳng hoàn chỉnh, bị giảm bớt rất lớn. Chúng ta phải hiểu đạo lý này!

Quý vị thấy trong sách Liễu Phàm Tứ Huấn đã nêu một thí dụ: Đạo sĩ vẽ bùa. Đạo bùa ấy vẽ rất linh, dán ở cửa, quỷ thần đều chẳng dám bước vào, thật sự thiêng! Vì sao? [Để vẽ] đạo bùa ấy, người đó sau khi vạch một nét [đầu tiên] bèn một mực vẽ cho đến lúc xong xuôi, chẳng có một vọng niệm, đạo bùa ấy bèn linh. Nếu có một vọng niệm, đạo bùa ấy chẳng linh. Vì lẽ đó, vẽ bùa phải được thường xuyên luyện tập. Luyện rất nhuần nhuyễn, động tác rất nhanh, rất nhanh thì thời gian vẽ ngắn ngủi, dễ dàng chẳng khởi vọng niệm, thời gian dài bèn khó hơn. Khó hơn [mà làm được] thì hiệu quả càng to. Chúng ta hiểu nguyên lý sau đây: “Thành tắc linh”. Niệm chú cũng giống như vậy! Vì sao người ta nói chú Lăng Nghiêm công đức to lớn? Chẳng sai! Chú Lăng Nghiêm dài, mấy ngàn chữ. Niệm chú xong, ước chừng phải mất hai mươi phút, không khởi một vọng niệm, công phu ấy to lắm! Quý vị niệm chú Vãng Sanh chẳng khởi vọng niệm, dễ dàng! Chú Lăng Nghiêm chẳng dễ dàng, đều do đạo lý này. Công đức niệm kinh càng thù thắng hơn nữa, kinh còn dài hơn chú. Đơn giản nhất là một câu Phật hiệu “A Di Đà Phật” bốn chữ. Trong bốn chữ ấy, chẳng có vọng niệm khá dễ dàng! Nhưng bảo quý vị niệm một chuỗi, chúng ta lần tràng hạt niệm một trăm lẻ tám câu. Trong một trăm lẻ tám câu ấy, chẳng có một vọng niệm, đó là công phu! Nếu quý vị niệm mười chuỗi, đối với một ngàn lẻ tám mươi câu Phật hiệu, trong ấy chẳng dấy lên một vọng niệm, công phu đấy! Dùng điều này để hồi hướng, quý vị hồi hướng công đức ấy cho người chết, họ sẽ thật sự được lợi ích. Tuyệt đối chẳng phải là ta niệm một bộ kinh bèn có thể siêu độ họ, niệm bao nhiêu biến chú bèn có thể siêu độ! Chẳng phải là như vậy, quý vị đã hiểu sai ý nghĩa! Dùng tâm chân thành để niệm. Tâm chân thành là không hoài nghi, không xen tạp, không gián đoạn. Chúng ta hiểu đạo lý này, liễu giải chân tướng sự thật, sẽ chẳng bị kẻ khác lừa gạt. Quý vị thỉnh người đến siêu độ cho người nhà, quyến thuộc của chính mình, hãy ở bên cạnh quan sát, kẻ ấy có thành ý hay không, quý vị có thể nhìn ra. Vì vậy, chẳng có công phu chân thật, làm sao có thể siêu độ chúng sanh? Các vị Phật, Bồ Tát đều minh tâm kiến tánh, đương nhiên chẳng có vấn đề, trọn đủ thanh tịnh, bình đẳng, giác.

“Mật Tích kinh phục vân” (kinh Mật Tích lại nói): “Thử Bồ Tát năng nhập chủng chủng ngôn âm, năng thuyết pháp khai hóa” (Vị Bồ Tát ấy có thể nhập các thứ ngôn ngữ, âm thanh, có thể thuyết pháp, khai hóa). Dùng ngôn ngữ cùng loại với ngôn ngữ của chúng sanh để giảng kinh, thuyết pháp, giáo hóa chúng sanh. Chưa kiến tánh sẽ chẳng có năng lực ấy; hễ kiến tánh, năng lực ấy thảy đều trọn đủ. “Hựu Xưng Tán Đại Thừa Công Đức Kinh vân: Bàng sanh, quỷ đẳng, diệc văn Như Lai dĩ tùy loại âm nhi thuyết pháp” (Lại nữa, kinh Xưng Tán Đại Thừa Công Đức[2] nói: Các loài bàng sanh, ngạ quỷ v.v… cũng đều nghe Như Lai dùng âm thanh tùy theo từng loại để thuyết pháp). “Bàng sanh” (傍生) là súc sanh, súc sanh có ngôn ngữ của súc sanh. Quỷ đạo, địa ngục đạo cũng có ngôn ngữ của họ, họ cũng có thể nghe Phật, Bồ Tát vì họ khai thị. Phật hóa độ chúng sanh, phổ độ hết thảy hữu tình trong mười pháp giới, sự cảm ứng ấy chẳng thể nghĩ bàn. Chúng sanh có cảm, [bất luận là] súc sanh đạo hay ngạ quỷ đạo, kinh Hoa Nghiêm còn bảo: “Tình dữ vô tình, đồng viên Chủng Trí” (Hữu tình và vô tình cùng viên mãn Chủng Trí), đó là nói hữu tình chúng sanh trong mười pháp giới, vô tình chúng sanh, cây cối, hoa, cỏ, núi, sông, đại địa thảy đều có linh tánh. Vì thế, chúng ta thấy trong kinh Hoa Nghiêm: Thần cây, thần hoa, thần thảo mộc, trong núi, sông, đại địa có sơn thần, thổ thần, biển cả có hải thần, sông ngòi có thủy thần. Trong kinh Hoa Nghiêm, chúng trông thấy toàn bộ, xác thực là “tình dữ vô tình, đồng viên Chủng Trí”. Vì sao? Chúng ta đã đọc Hoàn Nguyên Quán, bất cứ hiện tượng vật chất nào cũng đồng thời trọn đủ hiện tượng tinh thần; chẳng hề là trong thuần vật chất chẳng có hiện tượng tinh thần, chẳng tìm thấy [một trường hợp nào như vậy]!

Ngay như một hạt vi trần cực nhỏ, trong Phật pháp gọi nó là đơn vị vật chất cơ bản, nhục nhãn của chúng ta chẳng thấy được, nó rất ư là nhỏ. Trong Phật pháp gọi nó là “cực vi chi vi”, nó có phải là “tiểu quang tử” như khoa học Lượng Tử vừa phát hiện trong hiện tại hay không? So với hạt cơ bản được nói trong quá khứ, nó còn nhỏ hơn nữa. Một hiện tượng vật chất nhỏ nhoi ngần ấy có đủ Thọ, Tưởng, Hành, Thức. Thọ là cảm nhận, có cảm nhận mừng, giận, buồn, vui. Nó có Tưởng, có Hành, có Thức. Hành là tướng tương tục (liên tục), chúng ta thường dùng một danh từ là Tương Tự Tương Tục Tướng (相似相續相), vì nó hoàn toàn chẳng phải là liên tục, mà là tướng liên tục tương tự (bề ngoài trông giống như liên tục), sống động! Nói theo cách hiện thời, toàn thể vũ trụ là một thể hữu cơ, sống động, chẳng chết cứng, nên nó có linh tánh, chúng ta thường gọi [điều ấy] là “thần linh”. Để giảng các hiện tượng trong y báo, đức Phật đã dùng năm chữ, dùng rất tuyệt diệu, tức là Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức, đó là y báo. Y báo và chánh báo bất nhị, chánh báo là chính mình, thân thể của chính mình cũng là Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức. Bên ngoài, bất luận là hoàn cảnh như thế nào đi nữa, thảy đều chẳng rời khỏi Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức. To thì như tinh cầu, tinh hệ; nhỏ thì như “cực vi chi vi”, chẳng có gì không phải là Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức. Vì lẽ đó, chúng nó có thể nghe Phật, Bồ Tát giảng kinh, thuyết pháp. Vậy thì vì sao chúng nó vẫn phải luân hồi trong lục đạo? Hãy hỏi chính mình liền hiểu rõ ngay, chúng nó có phiền não, có nghiệp chướng. Thực vật có phiền não còn nghiêm trọng hơn chúng ta, phiền não của khoáng vật còn nghiêm trọng hơn thực vật. Nếu con người chấp trước kiên cố, sẽ biến thành tảng đá, ta biết nó là hiện tượng do tập khí phiền não tạo thành. Bởi lẽ đó, Phật, Bồ Tát thuyết pháp, khắp pháp giới hư không giới đều có thể nghe, nhưng vì sao người ấy chẳng nghe được? Tánh Nghe của người ấy bị mê, biến thành Nhĩ Thức, do Nhĩ Thức có mê hoặc nghiêm trọng, nên chẳng linh! Âm thanh thuyết pháp của đức Phật giống như sóng vô tuyến điện, khắp pháp giới hư không giới chẳng có chỗ nào không hiện diện, nhưng bộ máy của chúng ta chẳng thâu nhận được. Tai tuy nghe, nhưng chẳng tiếp nhận được thì gọi là “nghiệp chướng”. Nếu diệt trừ nghiệp chướng, quý vị không chỉ có thể nghe, mà còn có thể trông thấy. Trong phần trước, chúng ta đã đọc rồi đó: Chẳng cần phải đến thế giới Cực Lạc, ở ngay nơi đây mà trông thấy A Di Đà Phật, nghe âm thanh thuyết pháp của A Di Đà Phật. Thế giới Cực Lạc ở nơi đâu? Ở ngay nơi đây, điều này chẳng giả! Trong tự tánh chẳng có thời gian và không gian. Chẳng có thời gian là chẳng có trước sau, chẳng có không gian bèn chẳng có khoảng cách, ngay nơi đây chính là [Cực Lạc]. Cổ nhân đã nói rất hay: “Hành hữu bất đắc, phản cầu chư kỷ” (Có chuyện gì làm không được, hãy trách chính mình). Vấn đề chẳng ở bên ngoài, vấn đề ở nơi chính mình, bên ngoài thật sự chẳng có vấn đề! Nếu chúng ta có thể buông vọng tưởng, phân biệt, chấp trước xuống, chẳng phải là “đương hạ tựu thị” ư? [“Đương hạ tựu thị” là] quá khứ và vị lai chẳng lìa hiện tại, các cõi Phật ở phương khác chẳng lìa ngay chỗ này. Kinh Phật thường bảo ban, chỉ dạy chúng ta, chúng ta phải có năng lực cảnh giác.

“Do thượng chúng sanh vô biên”, [nghĩa là] từ những kinh, sớ trên đây, chúng ta biết chúng sanh vô lượng vô biên, “chúng sanh ngữ ngôn diệc thị đa chủng, đản Pháp Thân đại sĩ tất năng giải liễu, tùy kỳ bổn loại ngôn âm, nhi vị thuyết pháp, ứng cơ tùy duyên, phổ tác nhiêu ích” (chúng sanh vô biên, nên ngôn ngữ của chúng sanh cũng có nhiều thứ, nhưng Pháp Thân Ðại Sĩ đều hiểu rành rẽ, thuận theo ngôn ngữ của từng loại mà thuyết pháp, thuận theo căn cơ để tùy duyên làm lợi cho khắp tất cả). Chữ “Pháp Thân” trọng yếu lắm, phải như thế nào thì mới có thể chứng đắc Pháp Thân? Buông phân biệt và chấp trước xuống vẫn chưa được. Buông phân biệt và chấp trước xuống, quý vị ở trong mười pháp giới, chưa vượt thoát, chưa thể khôi phục năng lực như vậy. [Tuy vậy, người buông xuống như thế] thông minh hơn người thế gian chúng ta, chẳng còn phải bàn cãi gì nữa! Vì buông chấp trước xuống, quý vị là A La Hán, hay là Bích Chi Phật. Buông phân biệt xuống, quý vị là Bồ Tát, Quyền Giáo Bồ Tát, chưa kiến tánh. Nếu công phu nâng cao hơn một tầng, buông vọng tưởng xuống, vọng tưởng là gì? Khởi tâm động niệm. Chuyện này vô cùng vi tế, gần như là bản thân chúng ta chẳng thể nhận biết. Chấp trước phát hiện dễ dàng, phân biệt cũng dễ dàng nhận biết, nhưng khởi tâm động niệm chẳng dễ nhận biết. Vì lẽ đó, buông xuống cũng là có tầng lớp. Đức Phật dạy chúng ta: Đầu tiên là buông chấp trước xuống. Thật sự buông chấp trước xuống, chẳng thấy lục đạo. Do đó, chúng ta phải biết: Ta có phải là đã buông xuống chấp trước hay không? Thật sự buông chấp trước xuống, lục đạo bèn chẳng còn nữa, quý vị đã vượt thoát lục đạo luân hồi.

Nhưng thân thể vẫn ở trong lục đạo, chẳng sao cả, chẳng trở ngại tí nào! Khi chúng sanh cần đến quý vị, thân thể này của quý vị có thể trụ trong thế gian thêm vài năm nữa! Cớ sao nói là “chẳng sao cả”? Chẳng có mảy may lưu luyến thế gian này, quý vị thật sự buông xuống. Buông xuống nhưng quý vị chẳng đi, thân thể vẫn ở trong thế gian này, đó là gì? Đó là Bồ Tát, ở lại nơi đây để làm gương mẫu, nêu gương biểu diễn pháp cho hết thảy chúng sanh. Chẳng vì chính mình, mà vì chúng sanh, dạy chúng sanh tu hành như thế nào? Dạy chúng sanh thành tựu như thế nào? Nhìn vào gương ấy là được rồi. Đó là điều thứ hai trong Tứ Đức như sách Hoàn Nguyên Quán đã giảng: “Oai nghi hữu tắc” (oai nghi đúng khuôn phép), [nghĩa là] nêu gương cho chúng sanh. Thân hành ngôn giáo nhằm độ chúng sanh; hễ hết duyên, tự nhiên ra đi. “Hết duyên” là gì? Người có thể tiếp nhận [sự giáo hóa của] quý vị đều đã đạt được lợi ích, còn sót lại những kẻ chẳng thể tiếp nhận, không tin tưởng, quý vị bèn ra đi, Phật chẳng độ kẻ vô duyên. Không tin tưởng, không lý giải, không tiếp nhận chính là “chẳng có duyên”, lúc ấy có thể ra đi. Nếu đạt đến chẳng phân biệt thì càng cao hơn, cao hơn A La Hán và Bích Chi Phật; đó là Phật và Bồ Tát trong mười pháp giới, phải thuộc tầng cấp ấy thì mới biết sự khởi tâm động niệm của chính mình. Có thể buông khởi tâm động niệm xuống, liền vượt thoát mười pháp giới, đạt đến Nhất Chân pháp giới, ngự trong cõi Thật Báo Trang Nghiêm của chư Phật, Bồ Tát, đạt đến đó. Đó là Pháp Thân đại sĩ; những vị Bồ Tát ở đây đều là Pháp Thân đại sĩ.

Giống như trong kinh luận đã nói, các Ngài “tất năng giải liễu” (thảy đều có thể hiểu rõ), có thể tùy thuận ngôn ngữ và thói quen của chúng sanh, vì họ thị hiện, vì họ giảng kinh, thuyết pháp. “Ứng cơ tùy duyên, phổ tác nhiêu ích” (thuận theo căn cơ, tùy duyên, tạo lợi ích trọn khắp). Các chúng sanh ấy rất ưa chuộng chỗ này, Bồ Tát bèn thuận theo chúng sanh: “Quý vị thích chỗ này à? Được rồi, tôi liền giúp cho quý vị thường trụ ở nơi đây”. Quý vị ưa chuộng nhân gian, liền giảng cho quý vị nhân đạo (人道). Nhân đạo là gì? Đạo lý để đời đời kiếp kiếp chẳng đánh mất thân người, “đạo” là đạo lý và phương pháp. Đời sau, sau khi bỏ thân này, lại sanh trong nhân gian, [đạo lý và phương pháp để thành tựu điều ấy] được gọi là “nhân đạo”. Nhân đạo là gì? Thập Thiện, Ngũ Giới, Phật có thể dạy quý vị chuyện này, dạy quý vị về giáo dục luân lý, đạo đức, nhân quả, quý vị sẽ chẳng mất thân người, lại còn sống mỗi đời một tốt đẹp hơn, sống hạnh phúc hơn, quý vị ưa chuộng nơi này. Nếu quý vị cảm thấy nhân gian chưa đủ tốt đẹp, nghe nói cõi trời tốt lành, đức Phật liền giảng thiên đạo, tức là đạo lý và phương pháp sanh lên trời. Thật sự giác ngộ, giác ngộ luân hồi trong lục đạo quá khổ, tôi muốn thoát ly lục đạo luân hồi, Phật liền giảng cho quý vị Tiểu Thừa đạo; Thanh Văn, Duyên Giác và Bồ Tát đều thuộc về đạo Tiểu Thừa vì thoát ly lục đạo luân hồi, sanh vào tứ thánh pháp giới. Khi nào ở trong tứ thánh pháp giới, bỗng giác ngộ tứ thánh pháp giới chẳng rốt ráo, luân hồi khổ sở, tứ thánh pháp giới có lạc, đúng là ly khổ đắc lạc, nhưng tứ thánh pháp giới vẫn là mê hoặc tự tánh y như cũ, vô lượng trí huệ và đức năng trong tự tánh chẳng thể hiện tiền. Do đó, đức Phật hiện thân trong tứ thánh pháp giới, nêu gương tốt đẹp khiến cho các vị Thanh Văn, Duyên Giác, Bồ Tát trong tứ thánh pháp giới trông thấy, sanh khởi tâm ngưỡng mộ, cũng mong đắc đại tự tại, đắc vô lượng trí huệ giống như các vị Phật, Bồ Tát. Phật, Bồ Tát có thể dạy họ hồi Tiểu hướng Đại, chuyển phàm thành thánh. Tuy các vị ấy là tiểu thánh, nhưng vẫn là phàm phu, được gọi là “ngoại phàm”, tức phàm phu ở ngoài lục đạo. Từ chỗ này, chúng ta thấy Phật, Bồ Tát hằng thuận chúng sanh, tùy hỷ công đức, chúng ta phải học điều này. Cớ sao Phật, Bồ Tát tâm bình khí hòa dường ấy? Chúng ta đạt được một chút tốt đẹp gì, thường hận chẳng kịp dạy mọi người đều học theo, nhưng thường dẫn đến phản tác dụng, chẳng giống như Phật, Bồ Tát ổn trọng dường ấy, vĩnh viễn là thuận lợi, chẳng khởi phản tác dụng. Chúng ta phải học điều này, chớ nên không biết!

Lại xem phần tiếp theo: “Ác thú chúng sanh, diệc văn Như Lai chi tùy loại âm, nhi đắc văn pháp đắc độ” (chúng sanh trong đường ác cũng nghe âm thanh của đức Như Lai tùy theo từng loài mà được nghe pháp, đắc độ). Đối với gì? Đối với ba ác đạo! Chúng sanh trong súc sanh đạo, ngạ quỷ đạo và địa ngục đạo cũng nghe âm thanh thuyết pháp do đức Như Lai tùy loại hiện thân mà cũng đắc độ, chúng ta cũng thường nghe những tin tức này. Trong mỗi lần làm pháp hội Tam Thời Hệ Niệm, có chúng sanh trong địa ngục và ngạ quỷ đạo vãng sanh hay không? Có, nhưng không nhiều lắm, chỉ là thiểu số. Đa số sanh lên trời, người sanh vào Tứ Vương Thiên, hoặc sanh trong Đao Lợi Thiên rất nhiều, cũng có người lại sanh vào nhân đạo. Nhưng trong số ấy, đại khái là một nửa vẫn ở trong ngạ quỷ đạo, chúng sanh tội nghiệp nặng nề chẳng phải là một lần, hai lần bèn có thể siêu độ. Do đó, đối với loại pháp hội siêu độ này, hai năm trước, chúng tôi lập một pháp hội siêu độ Tam Thời Hệ Niệm suốt bốn mươi chín ngày tại Thật Tế Thiền Tự ở Lư Giang, nhằm siêu độ chúng sanh các giới ở nơi ấy; bèn có tin tức báo cho chúng tôi biết: “Sẽ có tai nạn rất lớn, thời gian rất dài, [làm pháp hội] bốn mươi chín ngày chẳng thể giải quyết vấn đề ấy”. Tôi liền hỏi người ấy: “Thời gian có tai nạn sẽ dài bao lâu?” “Tối thiểu là ba năm”. Chúng ta làm pháp hội này như thế nào? [Quỷ thần] mong chúng tôi làm pháp hội một trăm thất. Một trăm thất là bảy trăm ngày! Khi ấy, tôi liền thương lượng với phương trượng lão hòa thượng, lão hòa thượng rất từ bi, dứt khoát đáp ứng ngay. Do đó, pháp hội bảy trăm ngày chưa bao giờ có, trong quá khứ, chưa có ai từng làm; chúng ta mở ra lệ này, mỗi ngày làm một hội Tam Thời Hệ Niệm, suốt bảy trăm ngày chẳng gián đoạn.

Chuyện này do chúng sanh trong linh giới khải thỉnh, có hiệu quả hay không? Có, tôi biết rất rõ; nhưng đó vẫn là trị đằng ngọn, chẳng phải là trị tận gốc. Nền giáo học của Thích Ca Mâu Ni Phật trị cả gốc lẫn ngọn, đó là công phu thật sự. Chuyện “đau đầu trị đầu, đau chân trị chân” có hữu hiệu hay không? Hữu hiệu, nhưng là hữu hiệu tạm thời. Làm bảy trăm ngày, hai năm, nếu chỉ có ba tháng, hoặc nửa năm bèn dừng, ắt bệnh cũ lại phát, chẳng dứt tận gốc. Chúng ta cũng thấy trong các tôn giáo làm lễ cầu nguyện, pháp hội Phật sự của chúng ta có ý nghĩa giống như cầu nguyện. Họ cầu nguyện rất thành khẩn, mỗi ngày sáng tối đều cầu, tuy thời gian chẳng dài, nhưng khi họ cầu nguyện bèn nhất tâm, nguyên lý hoàn toàn giống nhau: Chẳng hoài nghi, chẳng xen tạp, chẳng gián đoạn, chẳng phải là không khởi tác dụng. Vì sao xã hội hiện thời vẫn hỗn loạn dường ấy? Vì sao tai biến trên địa cầu vẫn dày đặc ngần ấy? Chúng ta bèn thấu hiểu cách làm ấy là trị đằng ngọn, chẳng trị tận gốc! Hãy nên làm như thế nào? Tôi kiến nghị tất cả các tôn giáo trên thế giới, mong họ đều có thể trở về giáo học, nghiêm túc giảng giải kinh điển rõ ràng, minh bạch, thực hiện đúng theo giáo huấn trong kinh điển. Những gì kinh điển chỉ dạy, chúng ta đều có thể thực hiện, biến chúng thành tư tưởng và hành vi của bản thân chúng ta. Nhà Phật nói ba nguyên tắc lớn là Giới, Định, Huệ, đối với hết thảy các pháp thế gian và xuất thế gian đều hữu hiệu, đều cần phải tuân thủ. Do Giới đắc Định, do Định khai Huệ; chỉ cần thực hiện Giới, xã hội liền an định, tai nạn trên địa cầu sẽ được hóa giải trên một mức độ lớn, có thể khôi phục bình thường. Nếu có thể đạt được tam-muội như trong tựa đề kinh này đã nói, quý vị thật sự đạt được tâm thanh tịnh, tâm bình đẳng, lục đạo luân hồi sẽ chẳng còn nữa. Lục đạo biến thành gì? Lục đạo biến thành Tịnh Độ, biến thành tứ thánh pháp giới, chúng ta thường nói là “thiên đường xuất hiện trong nhân gian!” Nếu đại triệt đại ngộ, thế giới này liền biến thành thế giới Cực Lạc, biến thành thế giới Hoa Tạng. Phải biết: Kinh dạy chẳng sai tí nào! Tức là “cảnh chuyển theo tâm”, hoàn cảnh cư trụ của chúng ta chuyển biến theo tâm. Tâm chúng ta tốt lành, chẳng có điều gì không tốt lành!

Do vậy, nói theo lý, địa cầu và Tây Phương Cực Lạc thế giới có sai biệt hay không? Chẳng có sai biệt mảy may! Bất đồng ở chỗ nào? Người trong Tây Phương Cực Lạc thế giới là thượng thiện nhân, chẳng có một ác niệm. Ý niệm chẳng có, lấy đâu ra ác ngôn, ác hạnh? Những thứ đó đương nhiên chẳng có, nên thế giới ấy là thuần tịnh, thuần thiện, là thế giới Cực Lạc. Thế giới hiện tại của chúng ta đúng là ngũ trược ác thế, “trược” (濁) là nhiễm ô. Tài, sắc, danh vọng, ăn uống, ngủ nghê đều là nhiễm ô; Thập Ác, giết, trộm, dâm, dối, nói đôi chiều, nói thêu dệt, ác khẩu, lại còn tham, sân, si. Cảnh chuyển theo tâm, nay chúng ta có tâm thái như vậy, đó là một tâm thái cực bất thiện, nên xã hội và địa cầu của chúng ta có khuyết điểm, khuyết điểm chính là tai nạn hiện tiền. Thật sự thông đạt những đạo lý ấy, liễu giải chân tướng sự thật, tai nạn gì cũng đều có thể hóa giải, tai nạn là gì? Biến đổi theo lòng người. Lòng người thiện, hết thảy đều chuyển theo. Chúng sanh trong nẻo ác nghe pháp đắc độ có mối quan hệ rất lớn với chúng ta, vì sao? Nhục nhãn của chúng ta chẳng thấy những chúng sanh ấy, nhưng họ thật sự tồn tại, tâm hạnh của họ bất thiện sẽ nhiễu loạn từ trường của chúng ta. Không gian sống của chúng ta chẳng thanh tịnh, khí phận chẳng tốt, khiến cho con người có cảm nhận không tốt, đó chính là họ ảnh hưởng đến chúng ta. Ảnh hưởng nặng hơn một chút, sẽ khiến cho đầu óc chúng ta chẳng sáng suốt, mê hoặc, dẫn phát tập khí phiền não, đạo lý ở chỗ này! “Thử minh hội trung chư đại sĩ, giai hữu như thị trí huệ biện tài dữ công đức oai lực dã” (Ðoạn kinh này chỉ rõ: Các Ðại Sĩ trong hội đều có trí huệ biện tài và công đức oai lực như thế), các vị đại sĩ ấy đang âm thầm giúp đỡ chúng ta. Tuy chúng ta chẳng có ý niệm cầu các Ngài rõ rệt, nhưng các Ngài biết; chúng ta có tâm mong giải quyết những khó khăn ấy, các Ngài biết ý niệm ấy, đó gọi là “minh cảm” (冥感: cảm ứng ngấm ngầm), các Ngài ứng cũng có hiển (rõ rệt) hoặc ẩn (âm thầm). Nếu chúng ta phiền não nhẹ nhàng, tâm tương đối thanh tịnh, bèn có năng lực cảm nhận rất rõ rệt các Ngài đang giúp đỡ chúng ta. Nếu chúng ta phiền não nặng nề, sẽ chẳng thể cảm nhận được!

Chúng ta lại xem câu kinh văn kế tiếp: “Khai hóa hiển thị chân thật chi tế”. Trước hết, phải hiểu rõ ràng, rành rẽ ý nghĩa nơi văn tự; thời cổ gọi chuyện này là “tiêu văn” (消文). “Khai hóa giả, tức Pháp Hoa kinh chi khai Phật tri kiến. Hiển thị giả, tức thị Phật tri kiến” (Khai hóa chính là “khai Phật tri kiến” trong kinh Pháp Hoa. Hiển thị là “thị Phật tri kiến”); dùng ý nghĩa trong kinh Pháp Hoa để giải thích. Chư vị phải biết: Trong tự tánh của mỗi cá nhân chúng ta đều trọn đủ Phật tri kiến, Phật tri kiến là gì? Là như kinh Hoa Nghiêm đã nói: “Hết thảy chúng sanh đều có trí huệ và đức tướng của Như Lai”. Câu kinh Hoa Nghiêm ấy chính là Phật tri kiến, hết thảy chúng sanh đều có. Đều có, nhưng như thế nào? Đã mê, chúng ta mê mất tự tánh, nên chẳng thấy Phật tri kiến. Hiện thời là tri kiến gì? Hiện thời là tri kiến của chúng sanh, lại còn là tri kiến rất bất thường của chúng sanh. Người thời cổ, chúng tôi nói đến người Hoa, thuở ấy có bậc thánh hiền giáo huấn. Thiên Lễ Vận Đại Đồng được chép trong sách Lễ Ký là thời đại nào? Hoàng Đế, Nghiêu, Thuấn, Vũ, Thang, đặc biệt là Nghiêu, Thuấn, Vũ. Khổng Tử khẳng định xã hội thuở ấy là một thế giới đại đồng. Khổng Tử nhận định các đời Hạ, Thương, Châu từ sau Vương Khải[3] trở đi là thời Tiểu Khang, cũng còn khá lắm. Khổng Tử ra đời nhằm khi ấy, Ngài sanh vào thời Xuân Thu, Mạnh Tử sanh nhằm thời Chiến Quốc[4], họ nghĩ thời ấy đã nhằm thời loạn. Bất quá, đời loạn thuở đó, quân vương tuy là tự tư tự lợi, vẫn còn có chút bóng dáng nhân nghĩa, khởi tâm động niệm còn có luân lý, đạo đức, nhân quả bó buộc. Cũng có thể nói là tuy chẳng làm được điều gì ra hồn, nhưng vẫn còn chưa chệch choạc quá mức; càng về sau, đúng là mỗi thế hệ sau kém hơn thế hệ trước. Dẫu trong đời Hán, xuất hiện thời thịnh trị Văn Đế và Cảnh Đế, nhà Đại Đường xuất hiện các thời Trinh Quán đời Đường Thái Tông, thời Khai Nguyên dưới đời Đường Minh Hoàng, được gọi là “thịnh thế” (thời thịnh trị). Tới thời gần đây, chúng ta thấy những vị đế vương khai quốc các triều đại Minh, Thanh hãy còn khá lắm, vẫn có thể gọi là “thịnh thế”, có thể gọi là thời Tiểu Khang hay không? Vẫn chưa thể nói được! Chúng ta xét xem thánh nhân dựa theo tiêu chuẩn nào?

Tình hình này được tạo thành như thế nào? Nói theo Phật pháp thì là “tùy nghiệp lưu chuyển” (do nghiệp mà lưu chuyển), chúng sanh tạo nghiệp khác nhau, nên chịu khổ, hưởng vui khác biệt. Trung Quốc mấy ngàn năm duy trì cục diện như vậy, gần như là cục diện Tiểu Khang, dựa vào đâu? Cậy vào công đức của nền giáo dục. Có thể nói lịch đại đế vương của Trung Hoa, xét theo lịch sử, theo ngành khảo cổ phát hiện, vào thời Hoàng Đế mới có văn tự ghi chép, trước thời Hoàng Đế chẳng có văn tự. Nhưng theo phát hiện của ngành khảo cổ, truy ngược về Toại Nhân Thị[5], tức là còn là trước thời Phục Hy, [các triều đại tiếp theo Toại Nhân là] Phục Hy, Thần Nông, Hoàng Đế, từ Toại Nhân Thị đến Hoàng Đế ước chừng một ngàn năm, từ Hoàng Đế đến thời đại hiện tại là bốn ngàn năm trăm năm, tính gộp chung toàn thể là hơn năm ngàn năm trăm năm. Thuở đó coi trọng giáo dục, nên Trung Quốc được gọi là “lễ nghĩa chi bang”, có nguyên do lâu dài như vậy. Lễ nghĩa chi bang đã được tiến hành ở Trung Quốc tối thiểu là hơn năm ngàn năm; nhưng trong một thế kỷ gần đây đã bỏ sót [giáo dục], chúng ta chớ nên không biết chuyện này. Nếu chẳng có giáo dục luân lý, luân lý là nói đến mối quan hệ giữa con người với nhau, quan hệ giữa con người và hết thảy chúng sanh, quan hệ với động vật, quan hệ với hoa, cỏ, cây cối, quan hệ với núi, sông, đại địa; nếu quý vị hiểu rõ, minh bạch [các mối quan hệ ấy], tâm từ bi sẽ sanh khởi, chúng ta thường nói là “ái tâm” (tâm yêu thương). Hiểu rõ các mối quan hệ, quý vị sẽ yêu thương gia tộc, yêu thương cha mẹ, yêu thương dòng họ. Hiểu rõ sinh vật, phải học chuyện này, quý vị sẽ có ái tâm đối với hoa, cỏ, cây cối. Hiểu rõ hoàn cảnh địa lý, quý vị sẽ có ái tâm đối với núi, sông, đại địa. Ái tâm vốn sẵn có trong bản tánh của quý vị; nhưng nếu chẳng học, nếu chẳng dạy và chẳng học, tuy có, nó chẳng khởi tác dụng, giống như kinh Phật đã dạy: Quý vị có Phật tánh, quý vị vốn là Phật, nhưng nếu quý vị không học, sẽ vĩnh viễn là phàm phu, vĩnh viễn luân hồi trong lục đạo, chẳng thành Phật! Do đó, giáo học quá trọng yếu! Chỉ có nghiêm túc học tập thì chúng ta mới có thể trở về tự tánh.

Tại Trung Quốc, mục tiêu chung cực của nền giáo dục truyền thống là gì? Nhằm sanh lên trời. Sống trong nhân gian một đời này, nếu làm người tốt, đời sau sẽ được sanh lên trời. Đó là mục tiêu của giáo dục truyền thống Trung Quốc. Thực hiện luân lý, Ngũ Thường, Tứ Duy, Bát Đức, khởi tâm động niệm, ngôn ngữ, tạo tác đều chẳng rời khỏi tiêu chuẩn ấy, kinh Phật nói đó là “nhân đạo’ (đạo làm người), thực hiện [nhân đạo] tốt đẹp là thiên đạo. Đời này, chúng ta may mắn được làm thân người, gặp gỡ Phật pháp, gặp được kinh Vô Lượng Thọ, nay mục tiêu của chúng ta được mở rộng trên một mức độ lớn, mục tiêu ở chỗ nào? Nơi Tây Phương Cực Lạc thế giới, đây là đạo thù thắng khôn sánh trong Phật đạo, phải nắm vững cơ hội! Đọc kinh Vô Lượng Thọ là tu học Phật đạo viên mãn rốt ráo. Bởi lẽ, chúng ta có Phật tri kiến, nhưng nếu chẳng được thiện tri thức khai thị, Phật tri kiến của chúng ta vĩnh viễn bị phủ lấp, chẳng khởi tác dụng. Mục tiêu giáo học trong Đại Thừa Phật pháp là “khai Phật tri kiến”, đó là ngôn giáo (dạy bằng lời lẽ). Hiển thị là “thị Phật tri kiến”, là thân giáo (giáo dục bằng cách chính mình làm gương). Quý vị thấy đó, các Ngài không chỉ dùng ngôn giáo, mà còn phải làm cho chúng ta thấy, đặc biệt là trong xã hội hiện tiền, vì sao? Suốt một trăm năm đã vứt sạch những thứ truyền thống, thời gian ấy chẳng kể là dài, nhưng cũng chẳng ngắn! Từ bốn thế hệ đến năm thế hệ, vứt bỏ đã lâu ngần ấy, tìm lại nó, nhất định gặp khó khăn!

Trong quá khứ, chúng tôi đề xướng toàn dân học tập Đệ Tử Quy, tạo được một chút thành tích, cũng sanh ra ảnh hưởng, thậm chí chúng tôi có thể nói là ảnh hưởng tới toàn thể thế giới. Hiện thời, ở khắp nơi trên cả thế giới có rất nhiều nơi học tập Đệ Tử Quy rất nghiêm túc. Tôi thấy đã có bản dịch [Đệ Tử Quy bằng] tiếng Anh, bản dịch bằng tiếng Mã Lai, bên Nam Dương đang học tập phổ biến. Chúng tôi giải tán trung tâm Lư Giang, nhưng ở Mã Lai, họ thành lập một trung tâm ở Cát Long Ba (Kuala Lumpur) để tiếp tục làm, ảnh hưởng tới Mã Lai, Thái Lan, Tân Gia Ba và Nam Dương, lại còn ảnh hưởng tới Úc Châu ở phương Nam. Đây là một chuyện tốt đẹp, chánh phủ Mã Lai duy trì, nhân duyên hiếm có! Vì nếu chẳng nêu gương, tuyên truyền trong hiện tại, chúng ta thấy có nhiều người làm, lập các khóa giảng khác nhau, đều nhằm tuyên dương Đệ Tử Quy, mà chẳng có một thí điểm cho mọi người nhìn vào, tín tâm sẽ chẳng thể kiên định. Nếu có một nơi giống như trung tâm Lư Giang tiếp tục thực hiện, nếu nói mà quý vị chẳng tin tưởng, hãy đến đó xem. Vừa xem, sẽ có ấn tượng hết sức sâu đậm. Sanh ra ảnh hưởng đối với người ngoại quốc vì rất nhiều người ngoại quốc đến thăm Lư Giang, tin tưởng, họ còn ở lại trung tâm ấy vài hôm, nghiêm túc phỏng vấn, khảo sát ở đó. Vì thế, trong xã hội hiện thời, nhất định phải nêu gương, người Hoa nói là “làm mẫu”, vô cùng quan trọng! Dùng một tiểu trấn để làm thí nghiệm. Hiện thời ở Đài Loan có hai chỗ, một chỗ ở miền Bắc và một chỗ ở miền Nam, đang thí nghiệm. Sau khi đã thành lập thí điểm, người trên cả thế giới đều muốn đến xem, đều muốn học tập. Nay Mã Lai cũng đang tích cực thực hiện, dùng một tiểu hương trấn để làm thí điểm, sau đấy mới có thể thật sự mở rộng. Đó là gì? Thị Phật tri kiến, phải làm ra cho người ta thấy, chỉ nói suông sẽ không được! Ngôn thuyết là tuyên truyền; nêu gương thì người ta sẽ nghiêm túc học tập.

Do đó, “khai hóa hiển thị chân thật chi tế” thì Tế (際) có nghĩa là “cứu cánh biên tế” (bờ mé rốt ráo), rốt ráo là bờ mé, bờ mé là rốt ráo. “Chân thật chi tế giả, Phật chi tri kiến dã” (Chân Thật Tế chính là tri kiến của Phật). Mục tiêu chung cực của kinh Pháp Hoa là “khai Phật tri kiến, thị Phật tri kiến, ngộ Phật tri kiến, chứng Phật tri kiến”, khai, thị, ngộ, nhập; “nhập” là chứng. Phật tri kiến là gì? Phật tri kiến là tự tánh. Mục tiêu chung cực là trở về tự tánh, trong Thiền Tông nói [chuyện này] là “đại triệt đại ngộ, minh tâm kiến tánh”. Minh tâm kiến tánh là Chân Thật Tế, là “tri kiến của Phật” như kinh Pháp Hoa đã nói. Trí huệ và đức tướng trong tự tánh của chúng ta đều tỏ lộ, trong Phật pháp gọi điều đó là “thành Phật”. Nay chúng ta mê mất tự tánh, tức là mê mất Phật tri kiến, hiện thời biến thành tri kiến của chúng sanh. Tri kiến hiện thời của chúng ta rất bất hảo! Quý vị hãy suy nghĩ, tri kiến phổ biến trong xã hội hiện tại là gì? Dùng hai chữ để biểu thị, quý vị có thừa nhận hay không? Một là tài, hai là sắc. Tri kiến của con người hiện thời, trừ tài và sắc ra, họ còn biết điều gì nữa? Hiện thời, khắp nơi trên địa cầu, tri kiến này là phổ biến. Quý vị hỏi họ, họ yêu thích nhất, rất mong đạt được điều gì? Một là của cải, hai là sắc, hai thứ ấy, niệm niệm chẳng quên các thứ ấy. Trong kinh, đức Phật đã nói về hai thứ ấy rất hay, “tài, sắc, danh vọng, ăn uống, ngủ nghê”. Đức Phật bảo năm thứ ấy được gọi là “năm cội rễ của địa ngục”. Hễ nói đến tài sắc, chắc chắn sẽ liên quan ba điều sau. Tài, sắc, danh vọng, ăn uống, ngủ nghê là tri kiến phổ biến trong xã hội hiện tại, chính là những thứ đó! Trong Phật pháp, chúng được gọi là gì? Năm loại dục vọng! Tài, sắc, danh vọng, ăn uống, ngủ nghê được gọi là Ngũ Dục, đáng sợ quá! Đó là năm cội rễ của địa ngục, hễ có một điều là không được rồi. Trọn đủ cả năm điều, quý vị hãy nghĩ xem tương lai sẽ đi về đâu? Phiền phức khá lớn! Chúng ta chẳng học Phật bèn không biết, học Phật mới biết rõ ràng, rành rẽ, đầu tiên là phải cứu chính mình. Chúng ta ắt phải nhảy ra khỏi hố sâu Ngũ Dục, tự cứu rồi sau đó mới có thể cứu người khác. Chính mình chẳng cứu bản thân được, làm sao có thể cứu chúng sanh? Câu này vẫn chưa giảng xong ý nghĩa mà đã hết thời gian rồi, chúng ta học tới đây, ngày mai chúng tôi lại tiếp tục. Cám ơn mọi người.

Tập 132

Chư vị pháp sư, chư vị đồng học, xin hãy ngồi xuống. Xin xem Đại Thừa Vô Lượng Thọ Kinh Giải, trang một trăm bốn mươi chín, dòng thứ bảy từ dưới đếm lên, xem từ “khai hóa hiển thị Chân Thật chi Tế”, xem từ chỗ ấy.

Tiểu đoạn này giảng về hạnh lợi tha của Bồ Tát. Phần trước giảng về tự lợi, đoạn này giảng về lợi tha. Trong đoạn Diệu Hạnh Hiển Thật của phần lợi tha, câu này là chủ yếu. Bồ Tát giúp đỡ chúng sanh, quan trọng nhất là giúp chúng sanh khai ngộ, giúp chúng sanh thành Phật, “Chân Thật chi tế” là thành Phật. Nay chúng ta nói “khai hóa hiển thị” là “thân hành, ngôn giáo”, “khai hóa” là ngôn giáo, “hiển thị” là thân hành. Không chỉ là phải giảng giải, mà còn phải nêu gương cho người khác thấy. Nêu gương gì? Chân Thật Tế chính là dáng vẻ của Phật, nêu dáng vẻ của Phật cho mọi người thấy, bảo ban mọi người: “Hết thảy chúng sanh vốn là Phật”. Các đồng học học Phật nhất định phải thừa nhận câu này, chúng ta vốn đều là Phật, vì sao biến thành nông nỗi này? Chênh lệch với Phật lớn như thế? Kinh Hoa Nghiêm nói rất hay: “Chỉ vì vọng tưởng, chấp trước, nên không thể chứng đắc”, chúng ta liền hiểu rõ: Sở dĩ chúng ta biến thành phàm phu là do vọng tưởng, phân biệt, chấp trước. Chúng ta phải quay về địa vị Phật, quay về làm Phật. Chỉ cần buông vọng tưởng, phân biệt, chấp trước xuống là được. Nói rất đơn giản, một câu nói là đã có thể nói xong, nhưng thực hiện nhất định khó khăn. Chúng ta xem phần chú giải tiếp theo, ngày hôm qua đã học hai câu đầu: “Khai hóa giả, tức Pháp Hoa kinh chi khai Phật tri kiến. Hiển thị giả, tức thị Phật tri kiến” (Khai hóa là “khai Phật tri kiến” trong kinh Pháp Hoa. “Hiển thị” là “thị Phật tri kiến”). Trong kinh Pháp Hoa, sau đó còn có hai câu nữa: “Ngộ Phật tri kiến”, khai, thị, ngộ, nhập. Câu cuối cùng là “nhập Phật tri kiến”, câu cuối cùng là chứng quả, quý vị thật sự thành Phật. Ba câu trước, mỗi câu sau sâu hơn câu trước. Đầu tiên là giảng cho quý vị hòng quý vị hiểu, biết có chuyện như thế: “Hết thảy chúng sanh vốn là Phật”. Bồ Tát nêu gương cho chúng ta thấy, tấm gương ấy được nói trong bộ kinh này.

Thuở tại thế, Thích Ca Mâu Ni Phật suốt đời nêu gương cho chúng ta thấy, tấm gương ấy chính là Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh. Đức Phật hoàn toàn biểu hiện trong cuộc sống, biểu hiện trong giáo học. Công việc của đức Phật là giáo học, bốn mươi chín năm giống hệt như một ngày. Chúng ta biết: Sau khi ngộ, ngộ là gì? Thật sự hiểu, thật sự minh bạch. Sau khi hiểu, phải nhập cảnh giới này, phải nghiêm túc học tập, học sao cho giống hệt như đức Phật. Ở đây, các vị Bồ Tát dự hội, kinh nói là một vạn hai ngàn người; trên thực tế, nhục nhãn của chúng ta chẳng thấy vô lượng vô biên Bồ Tát đều tới tham dự pháp hội này, đến trang nghiêm đạo tràng. Các đồng học trong đạo tràng trình độ không đều, phàm phu chẳng thấy các Ngài, nhưng Nhị Thừa có thể thấy. Nhị Thừa là Thanh Văn và Duyên Giác. Hàng Sơ Quả trong chúng Thanh Văn có thể thấy, bậc Tu Đà Hoàn như vậy rất nhiều. Một ngàn hai trăm năm mươi lăm [vị Thanh Văn đều] là đại Bồ Tát tái lai, các Ngài đến biểu diễn pháp. Tiểu Thừa thì Tứ Quả lẫn Tứ Hướng đều có, Đại Thừa thì có các Bồ Tát thuộc những địa vị Thập Tín, Thập Trụ, Thập Hạnh, Thập Hồi Hướng đều hiện diện. Có thể thấy pháp hội này vô cùng trang nghiêm. Chữ Tế trong “chân thật chi tế” chính là “cứu cánh biên tế” (究竟邊際: bờ mé rốt ráo). Trên thực tế, “chân thật chi tế” chính là Phật tri Phật kiến. Tri kiến của Phật chẳng có ngằn mé. Đối với chuyện này, kinh điển Đại Thừa có đến mấy chục danh từ đều để nói về chuyện này. Nếu giải thích theo cách hiện thời, sẽ là “chư pháp Thật Tướng” (Thật Tướng của các pháp). Tướng chân thật ấy chính là chân tướng của hết thảy các pháp, quý vị đều hiểu, đều rõ ràng, đó là Phật tri Phật kiến. Chân tướng là gì? Chân tướng là giả tướng, tướng là giả, Thể là không, vạn pháp đều là Không. “Hết thảy pháp hữu vi, như mộng, huyễn, bọt, bóng”, đó là Phật tri Phật kiến. Chúng ta đã mê, hoàn toàn chẳng biết chân tướng sự thật, ngỡ nó là thật sự có, nên trong các cảnh giới bèn khởi tâm động niệm, phân biệt, chấp trước, đó là tri kiến phàm phu. Trong cảnh giới, Phật tri Phật kiến liễu giải, nên Ngài chẳng khởi tâm động niệm, chẳng phân biệt, chấp trước, như như bất động trong cảnh giới. Đó là Chân Thật Tế.

“Nhất bộ Tịnh Độ diệu pháp” (một bộ Tịnh Độ diệu pháp): Chữ “nhất bộ” chỉ kinh Vô Lượng Thọ chúng ta đang học tập. Một bộ Tịnh Độ diệu pháp này “cử thể thị Phật chi tri kiến” (toàn thể là tri kiến của Phật). Thể tánh của kinh này từ trong tự tánh lưu lộ, từng câu, từng chữ đều xứng tánh, nên nói là “cử thể”. Từng câu từng chữ trong kinh đều nói về cảnh giới Hoa Nghiêm, nên cổ nhân gọi kinh Vô Lượng Thọ là Trung Bổn Hoa Nghiêm, có lý lắm, chẳng phải là nói tùy tiện. “Cố thử kinh trung, tất thị khai hóa hiển thị chân thật chi tế, hàm vị khai thị ngộ nhập Phật chi tri kiến dã” (Vì thế, trong kinh này, ắt phải khai hóa, hiển bày Chân Thật Tế, đều vì khai thị ngộ nhập tri kiến của Phật vậy). “Khai, thị, ngộ, nhập” là điều được nói trong kinh Pháp Hoa, quy hồi bản kinh này, toàn bộ những điều được nói trong kinh này đều là “khai hóa hiển thị chân thật chi tế”. Do đó, câu nói này vô cùng trọng yếu! Chư Phật Như Lai ứng hóa trong mười pháp giới, ứng hóa trong nhân gian, giúp đỡ hết thảy chúng sanh đạt được mục tiêu chung cực. Trong giáo pháp Đại Thừa thường nói “trong cửa nhà Phật, chẳng bỏ một ai”, chữ “một ai” chẳng phải chuyên chỉ một loại người nào, mà là nói đến tất cả hết thảy chúng sanh. Vì sao? Hết thảy chúng sanh vốn là Phật, làm sao có thể vứt bỏ được? Chỉ vì họ đã mê, do đã mê rồi nên Phật, Bồ Tát chờ đợi, khi nào cơ duyên của quý vị chín muồi, Phật, Bồ Tát sẽ thị hiện. Khi chưa chín muồi, bèn âm thầm giúp quý vị chín muồi; đã chín muồi, nhất định tiếp dẫn quý vị, giúp quý vị ngộ nhập. Từ chỗ này, chúng ta thật sự lãnh hội lòng từ bi của Phật, Bồ Tát, vĩnh viễn chẳng thể báo trọn ân đức của Phật, Bồ Tát. Dùng phương pháp gì để báo ân Phật? Chỉ có giống như Phật, Bồ Tát, học theo Phật, Bồ Tát “khai hóa, hiển thị chân thật chi tế”, đó là báo ân Phật. Nghĩ tưởng Phật, Bồ Tát giúp ta ra sao, ta hãy nên giúp người khác như vậy, đó là báo ân. Trừ chuyện này ra, ta chẳng thể [có cách nào khác để] báo ân Phật. Giống như trong kinh Pháp Hoa đã nói “khai thị ngộ nhập Phật chi tri kiến”. Một câu gồm tám chữ ấy trong kinh Pháp Hoa và câu “khai hóa, hiển thị chân thật chi tế” hoàn toàn tương đồng, có cùng một ý nghĩa, cùng một cảnh giới.

“Trí Độ Luận viết”, [nghĩa là] như trong Đại Trí Độ Luận có nói: “Như, Pháp Tánh, Thật Tế, thị tam giai thị chư pháp Thật Tướng dị danh” (Như, Pháp Tánh, Thật Tế, ba danh từ ấy đều là tên gọi khác của Thật Tướng các pháp). Ba danh từ ấy đều nói về Thật Tướng của các pháp. Trong kinh Bát Nhã, đức Phật nói danh từ “chư pháp Thật Tướng” nhiều nhất. Thông thường, chúng ta có thể nói như vậy. Nếu có ai hỏi chúng ta: “Phật pháp nói những gì? Kinh Phật giảng những gì? Quý vị học Phật là học điều gì?” Quý vị có thể dùng câu ấy trả lời là được rồi, “chư pháp Thật Tướng”; đó là từ ngữ trong kinh văn. Họ hỏi Thật Tướng của các pháp là gì? Chân tướng của tất cả vạn sự vạn vật trong vũ trụ, kinh Phật dùng danh từ “chư pháp Thật Tướng”. Suốt bốn mươi chín năm, đức Phật giảng chuyện này, kinh điển cũng nhằm dạy chuyện này, mỗi ngày chúng ta học tập cũng là chuyện này. Hiểu rõ chân tướng thì gọi là giác ngộ. Chẳng liễu giải chân tướng sự thật bèn là mê hoặc. Mê là phàm phu, ngộ là Phật, Bồ Tát, chuyện là như thế đó! Nay chúng ta hãy suy ngẫm, cái được gọi là khoa học và triết học mỗi ngày đang học những gì? Vẫn chẳng phải là Thật Tướng của các pháp hay sao? Họ đều đang nghiên cứu chuyện này. Có hiểu rõ ràng, minh bạch Thật Tướng hay không? Chẳng hiểu rõ ràng, mà cũng chẳng minh bạch. Trong kinh điển, đức Phật thật sự hiểu rõ, thật sự minh bạch chuyện này. Đức Phật dùng phương pháp nào? Đức Phật dùng Giới, Định, Huệ. Do Giới đắc Định, do Định khai Huệ. Trí huệ vừa khai liền hiểu rõ, bèn ngộ nhập Thật Tướng của các pháp. Những nhà khoa học và triết học thế gian nghiên cứu, nhưng vì sao chẳng thấy rõ ràng, chẳng minh bạch? Vì họ chẳng có Giới, Định, Huệ, đấy là sự thật. Nếu các khoa học gia cũng dùng phương pháp Giới, Định, Huệ, họ sẽ là Phật, Bồ Tát. Các nhà khoa học nghiên cứu nói chung chẳng tách rời Toán Học, họ coi Toán Học là mẹ của Triết Học. Từ Toán Học đạt được những thông tin rồi mới lại dùng khoa học kỹ thuật để chứng minh. Khoa học kỹ thuật hiện tại đã giúp đỡ những người nghiên cứu rất lớn.

“Chân Giải vân: Thật Tướng diệu xứ tận lý chí cực” (sách Chân Giải chép: “Diệu xứ Thật Tướng tận lý tột bậc”), nên gọi nó là Tế. Tế là “biên tế” (邊際). Thật Tướng diệu xứ bất luận Sự hay Lý đều vi diệu đến cùng cực, nên dùng chữ Tế để hình dung. “Chuẩn thượng lưỡng thuyết”, tức là dựa theo hai cách nói trên đây, “tắc Chân Thật tức Thật Tướng chi dị danh” (Chân Thật chính là tên gọi khác của Thật Tướng). Chân Thật được nói trong kinh văn chính là Thật Tướng, là Thật Tướng như kinh Pháp Hoa và Trí Độ Luận đã giảng. “Chân thật chi tế giả, nãi Thật Tướng diệu lý cứu cánh chí cực giả dã” (Chân Thật Tế chính là diệu lý Thật Tướng rốt ráo đến tột bậc), rốt ráo đến tột bậc bèn gọi là Chân Thật Tế, “diệc chánh thị Phật chi tri kiến” (mà cũng chính là tri kiến của Phật). Tri kiến của Phật thấy diệu lý Thật Tướng, chúng ta nhất định phải hiểu rõ ràng, hiểu rành rẽ tri kiến của Phật. Trong tri kiến của chúng ta, có vọng tưởng, phân biệt, chấp trước xen tạp trong ấy. Trong tri kiến của Phật, chẳng có vọng tưởng, phân biệt, chấp trước, nên Ngài trông thấy. Chúng ta đang bị vọng tưởng và chấp trước nhiễu loạn, nên chẳng thấy chân tướng, những gì chúng ta trông thấy toàn là giả tướng, chẳng phải là chân tướng.

“Hội Sớ viết: Khai hiển chân thật vi hiển thị, vị hội thập giới quy Nhất Thừa, khắc thành Bồ Đề cố” (Sách Hội Sớ nói: “Khai hiển chân thật là hiển thị, nghĩa là đem mười pháp giới quy về Nhất Thừa, quyết định thành Bồ Ðề”). Chư Phật Như Lai, Pháp Thân đại sĩ, dùng những phương pháp để giúp hết thảy những chúng sanh còn chưa khai ngộ. Ở đây, nêu lên nguyên lý, nguyên tắc và cương lãnh trọng yếu của các Ngài, chúng ta phải nên học tập. Tuy chúng ta vẫn chưa thấy diệu lý Thật Tướng, nhưng do đọc kinh điển rất nhiều, cũng biết đại lược một hai phần. Cái “biết” ấy là giải ngộ, chưa phải là chứng ngộ. Trong giải ngộ cũng có tầng lớp cạn sâu khác nhau, chúng ta ắt phải nâng cao cảnh giới của chính mình, phải nghiêm túc nỗ lực; nhưng quý vị thật sự liễu giải chẳng phải là do niệm nhiều! Niệm là một biện pháp, phải ghi nhớ điều này, nhằm mục đích gì? Nhằm mục đích buông xuống. Khi chúng ta không niệm kinh, trong tâm có rất nhiều vọng niệm. Khi chúng ta niệm kinh, vọng niệm tạm thời ngưng dứt, đó là buông vọng niệm xuống, buông phân biệt, chấp trước xuống. Thời gian chúng ta niệm càng dài, nói cách khác, thời gian buông xuống cũng càng dài. Nếu niệm kinh mà xen tạp phân biệt, chấp trước, sẽ giống như người bình phàm trong thế gian đọc sách, tăng trưởng kiến thức, nhưng chẳng tăng trưởng Định Huệ, chẳng liên can gì đến Định Huệ; chúng ta nói người ấy làm chuyện thuộc về Phật học, chẳng phải là học Phật. Học Phật chẳng tách lìa Giới, Định, Huệ. Tách lìa Giới, Định, Huệ là Phật học! Học Phật và Phật học khác nhau ở chỗ này!

Sở dĩ gom mười giới (mười pháp giới) về Nhất Thừa, là do mười pháp giới là giả, là huyễn tướng, Nhất Thừa là thật. Nhất Thừa là gì? Cõi Thật Báo Trang Nghiêm của chư Phật Như Lai là Nhất Thừa. “Khắc thành Bồ Đề” (quyết thành Bồ Đề), Bồ Đề được nói ở đây chính là Vô Thượng Bồ Đề, quý vị mới có thể chứng Vô Thượng Bồ Đề. Chúng tôi dùng một câu rất nông cạn để giảng câu này để chư vị dễ ghi nhớ, và cũng dễ dàng nắm được phương pháp dụng công. “Hội thập giới” là quý vị phải coi y báo và chánh báo trang nghiêm và hết thảy các pháp trong mười pháp giới như là Nhất Chân pháp giới. Câu này có ý nghĩa như vậy đó, quý vị sẽ thành Bồ Đề. Lúc chúng ta mới học bèn coi chúng như Nhất Chân pháp giới, đến cuối cùng, nó thật sự là Nhất Chân pháp giới, quý vị bèn chứng đắc Vô Thượng Bồ Đề. Trước hết bèn coi nó giống như vậy, dần dà, lâu ngày, quý vị sẽ nhận thấy nó là thật, chẳng giả, đạo lý gì vậy? Chúng ta đều đã học đạo lý này rồi, chẳng phải là kinh thường nói “cảnh chuyển theo tâm” đó ư? Tâm chúng ta mỗi ngày coi những cảnh giới ấy là Nhất Chân pháp giới, lâu ngày chầy tháng, chúng thật sự biến thành Nhất Chân pháp giới. Xã hội hiện tiền có phải là biến chất hay không? Chẳng biến chất, nhưng cách nhìn đúng là khác biệt. “Lâu ngày chầy tháng” là sao? Tâm quý vị đã định, vọng tưởng, phân biệt, chấp trước chẳng có, quý vị thấy là thật. Một điều đã chân, hết thảy đều chân. Một điều vọng, hết thảy đều vọng. Quý vị sử dụng chân tâm thì hết thảy là thật; quý vị dùng vọng tâm, hết thảy đều là vọng. Có mười pháp giới hay không? Có Nhất Thừa hay không? Thưa cùng chư vị, hoàn toàn chẳng có! Nếu nó là thật sự có, quý vị nghĩ xem vì lẽ nào nó biến thành tình trạng ấy? Nó chẳng phải là thật sự có. Chẳng có pháp nào không phải là “duy tâm sở hiện, duy thức sở biến”. Tâm của ai, thức của ai? Của chính mình. Tâm của chính mình, thức của chính mình; tâm là chân tâm, thức là vọng tưởng, vọng tâm.

Chúng tôi rất bội phục các nhà khoa học hiện đại, họ cũng phát hiện niệm lực. Sức mạnh của ý niệm vô cùng to lớn. Bản thân chúng ta chẳng biết, chính mình chẳng thể vận dụng. Nếu biết vận dụng, tập trung ý niệm một chỗ, sức mạnh ấy sẽ chẳng thể nghĩ bàn, năng lượng ấy vĩnh viễn dùng chẳng hết. Vì sao chúng ta chẳng thể cảm nhận? Vì ý niệm của chúng ta tán loạn, rất phức tạp, nên niệm lực chẳng tập trung. Do đó, trong kinh, đức Phật đã dạy: “Chế tâm nhất xứ, vô sự bất biện” (Chế ngự tâm một chỗ, không chuyện gì chẳng hoàn thành). Câu này rất quan trọng! Cũng có nghĩa là nếu ý niệm của quý vị có thể chuyên nhất, năng lượng ấy sẽ phát hiện. Năng lượng vô cùng to lớn, đối với chính mình bèn có thể biến đổi thân thể, có thể trị liệu những bệnh tật nơi thân thể hoặc sức khỏe, chẳng cần dùng thuốc. Ý niệm có thể tiêu trừ và hóa giải bệnh tật. Nếu quý vị hiểu đạo lý được giảng trong Phật pháp, quý vị sẽ thấy điều này chẳng lạ lùng, mà là hiện tượng bình thường. Vì sao Phật, Bồ Tát chẳng ngã bệnh? Ý niệm của các Ngài chánh đáng, chẳng có tà niệm. Trong ý niệm của chúng ta, trong A Lại Da Thức có tham, sân, si mạn, nghi, ngũ độc phiền não; trong Mạt Na Thức có oán, hận, não, giận, phiền bực; cảnh giới bên ngoài có những thứ dụ dỗ mê hoặc như tài, sắc, danh vọng, ăn uống, ngủ nghê. Ba loại ấy hợp lại, bệnh liền nẩy sanh, quý vị bèn mắc bệnh. Quý vị phải biết: Trong ba thứ ấy, chỉ cần thiếu một thứ, cái nhân gây bệnh chẳng có duyên, bệnh vẫn chẳng sanh khởi được. Ba thứ ấy đều đầy đủ, bệnh tật liền hiện tiền, nguyên nhân là như thế đó. Đây chính là bệnh lý được giảng trong giáo pháp Đại Thừa, [bệnh lý] là nguyên lý gây ra tật bệnh. Câu kế tiếp là: “Chân thật chi tế giả, dĩ nhất Phật thừa vi pháp nhai tế cố” (Chân Thật Tế lấy một Phật Thừa làm pháp tối hậu). Trong giáo pháp Đại Thừa, Chân Thật Tế có tiêu chuẩn là nhất Phật thừa, nói theo thực tế thì nó chẳng có ngằn mé.

Kế đó là “hựu Chân Giải viết” (sách Chân Giải lại nói), sách Chân Giải giảng khá tỉ mỉ. Sách giảng: “Nhược y Tiểu Thừa” (nếu theo Tiểu Thừa), Chân Thật Tế tức là đã tu học hoàn tất khóa trình cuối cùng, chúng ta thường nói là “tốt nghiệp”, có ý nghĩa này. Người Tiểu Thừa, “Thiên Chân Niết Bàn vi Thật Tế” ([coi] Thiên Chân Niết Bàn là Thật Tế). Họ đạt tới mục đích này, liền chứng đắc quả vị rốt ráo [trong Tiểu Thừa], chẳng còn tiến lên nữa. Do đó, họ chứng đắc quả vị rốt ráo là quả vị A La Hán, trong Tứ Quả và Tứ Hướng, quả vị này cao nhất. “Nhược y Tiệm Giáo, dĩ ly Nhị Biên vi Chân Thật Tế” (nếu theo Tiệm Giáo thì coi lìa hai bên là Chân Thật Tế). Tiệm Giáo là Quyền Giáo Bồ Tát chưa kiến tánh, thông thường là giống như trong Thiền Tông đã nói, ba căn thượng trung hạ đều thuộc về Tiệm Giáo. Trái ngược với Tiệm Giáo là Đốn Giáo, đốn siêu. Đốn Giáo thì phải là bậc thượng thượng căn mới là đương cơ; thượng, trung, hạ đều chẳng phải là đương cơ, cũng có nghĩa là quý vị chẳng hội đủ điều kiện tu học pháp môn ấy. Tiệm Giáo thì ba căn thượng, trung, hạ đều có phần, họ lìa Nhị Biên. Nhị Biên là gì? Nay chúng ta nói là “đối lập”. Giáo này cũng thuộc loại Đại Thừa, khởi đầu của Thật Giáo trong Đại Thừa. Thường nói là “Nhị Biên bất lập, Trung Đạo dã bất tồn” (Hai bên chẳng lập, Trung Đạo cũng chẳng còn), thật sự rời khỏi Nhị Biên. Nhị Biên có ý nghĩa vô cùng rộng rãi, Phật pháp thường nói: Chân - vọng là Nhị Biên, có - không là Nhị Biên, lớn - nhỏ là Nhị Biên, mê - ngộ là Nhị Biên, sanh tử và Niết Bàn là Nhị Biên. Phàm phu luôn chấp trước một bên. Trong Nhị Thừa có người chấp trước Có, mà cũng có người chấp trước Không, có thể thấy là chấp trước chưa phá. “Hai bên Có và Không ta đều chẳng chấp trước” [nói như vậy tức là] quý vị vẫn còn chấp trước một cái “hai bên đều chẳng chấp trước”, tức là vẫn còn chấp trước. [Nếu thấy] Nhị Biên đều chẳng có, tức là quý vị còn có “Nhị Biên đều chẳng có”, quý vị thấy có phiền phức hay không? Khi nào thật sự là Nhị Biên đều chẳng có? Trong hết thảy các pháp, đoạn hết tâm phân biệt; về căn bản, chẳng có tâm phân biệt, quý vị mới có thể nhập cảnh giới này.

“Nhược y thánh đạo Thật Giáo, chư pháp Thật Tướng vi Chân Thật Tế” (nếu nương theo thánh đạo Thật Giáo, Thật Tướng của các pháp là Chân Thật Tế). “Thánh đạo Thật Giáo” là Đại Thừa, Thật là chân thật, chẳng hư vọng. Đại Thừa Thật Giáo dùng gì làm Chân Thật Tế? Dùng chư pháp Thật Tướng, tức là chân tướng của hết thảy các pháp. Chân tướng là “tâm hiện, thức biến”, Thể của hết thảy các pháp là Thật Tánh, còn gọi là Pháp Tánh, còn gọi là Tự Tánh, còn gọi là Bổn Tánh, rất nhiều danh từ! Hết thảy hiện tướng (tướng hiện ra) là huyễn tướng, những hiện tướng ấy và thể tánh vĩnh viễn chẳng tách rời. Tánh và tướng bất nhị, tánh và tướng như một. Trong Thể, thứ gì cũng đều chẳng có, nhưng thứ gì nó cũng đều có thể hiện. Thể là Không, Chân Không. Chân Không chẳng phải là trống rỗng, nên có thể hiện tướng. Tướng là huyễn tướng; tuy có, trên thực tế là “đương Thể tức Không” (ngay nơi bản thể chính là Không), trọn chẳng thể được! Xét theo hiện thời, mọi người mỗi ngày đều xem TV, lấy chuyện này để tỷ dụ thì cũng rất dễ hiểu. Chúng ta tỷ dụ màn hình TV như Thể, hoặc tỷ dụ nó như tự tánh. Những hình ảnh hiện ra trên màn hình TV là tướng. Quý vị hãy nghĩ xem, hình ảnh và màn hình vĩnh viễn kết hợp cùng một chỗ. Chẳng có màn hình, tướng chẳng thể hiện. Tuy hiện tướng, vọng tướng là vọng tướng, thật thể là thật thể, chẳng liên quan mảy may, nhưng lại chẳng tách rời, đúng là “bất tức, bất ly” (chẳng phải chính là lẫn nhau, nhưng chẳng tách lìa). Quý vị hãy quan sát cẩn thận, nếu hiểu rõ, ngộ được thì đó cũng là tu hành, cũng là chứng quả, xem TV cũng có thể thành Phật. Biết điều gì? Không và Hữu bất nhị, chân và vọng bất nhị. Quý vị chẳng chấp trước Nhị Biên. Thể là Không, quý vị chẳng còn khởi tâm động niệm. Tướng là giả, cũng chẳng còn khởi tâm động niệm. Không khởi tâm, không động niệm, quý vị bèn thành Pháp Thân Bồ Tát, khai thị ngộ nhập Thật Tướng của các pháp, đã ngộ nhập. Đó là thánh đạo Thật Giáo, là Đại Thừa giáo thật sự. Sách Chân Giải trước hết dùng Tiểu Thừa và Đại Thừa [để giải thích Chân Thật Tế], có thể nói thánh đạo Thật Giáo là Nhất Thừa. Đây là nói theo lối thông thường, là cách nói bình thường.

“Nhược y Tịnh Độ” (nếu theo Tịnh Độ), chúng ta quay lại [xem xét theo khía cạnh Tịnh Độ] vì chúng ta tu Tịnh Độ, học Tịnh Độ. Trong Tịnh Độ giáo, giảng như thế nào? “Quang xiển đạo giáo vi quyền phương tiện, thệ nguyện nhất Phật thừa vi Chân Thật Tế, nhất thật Chân Như hải cố” (quang xiển đạo giáo là quyền phương tiện, thệ nguyện nhất Phật thừa là Chân Thật Tế, là biển nhất thật Chân Như vậy). Chúng ta nói mấy câu này trước. “Quang xiển đạo giáo vi quyền phương tiện”, Quyền (權) là quyền xảo (權巧), có lợi cho chính mình, mà cũng có thể giúp đỡ người khác, chúng ta thường nói là “phương tiện thiện xảo”. “Quyền phương tiện” là phương tiện thiện xảo, vô cùng hay khéo, có thể giúp cho chính mình thành tựu, mà cũng có thể giúp người khác thành tựu. “Quang xiển” (光闡) là trí huệ, phải ghi nhớ điều này. Phật pháp từ đầu đến cuối chẳng lìa trí huệ. “Đạo” (道) là trong hết thảy các pháp đều có đạo lý, đều có phương pháp. “Giáo” (教) là đức Phật chỉ dạy chúng ta, Bồ Tát dạy bảo chúng ta; thông thường, [Giáo được dùng để] chỉ tám vạn bốn ngàn pháp môn, đều là “quang xiển đạo giáo”. Tám vạn bốn ngàn [pháp môn] là đạo, là đường nẻo, phương pháp, đạo lý. Trong Tứ Hoằng Thệ Nguyện có nói: “Pháp môn vô lượng thệ nguyện học”; tức là không chỉ có tám vạn bốn ngàn, mà là vô lượng vô biên. Phật, Bồ Tát có trí huệ, chúng ta vừa tiếp xúc các Ngài, các Ngài vừa nhìn đã biết rõ chúng ta là căn cơ như thế, đáng nên tiếp nhận loại Phật pháp nào. Vì thế, quý vị gặp Phật, Bồ Tát, gặp Pháp Thân đại sĩ, rất may mắn, giống như mắc bệnh mà gặp được bác sĩ giỏi cho quý vị uống thuốc liền khỏi bệnh. Nay chúng ta thấy kinh điển đều là các toa thuốc, căn bệnh chúng ta mắc phải có tương ứng với toa thuốc hay không, chính mình không biết! Nếu chúng ta dùng sai toa thuốc, không chỉ chẳng trị hết bệnh, mà còn ngược ngạo khiến cho bệnh nặng hơn! Trong xã hội này, người học Phật biến thành nông nỗi như vậy rất ư là nhiều! Quý vị mở kinh điển ra, sẽ thấy những vị đương cơ được chép trong kinh, đức Phật giảng kinh ấy, có người còn chưa nghe xong, mới nghe một nửa bèn khai ngộ, liền chứng quả, đó là gì? Đương cơ! Họ bị bệnh cần phải uống thuốc ấy!

Nay chúng ta chẳng biết chính mình đang mắc bệnh gì. Đức Phật nói nhiều pháp môn như thế, kinh điển lắm như thế, cũng chẳng biết bộ kinh điển nào có thể hữu dụng đối với chính mình. Chúng ta tìm thiện tri thức, chẳng biết ai là thiện tri thức, tìm không thấy, làm như thế nào? Thuở tại thế, Thích Ca Mâu Ni Phật đã biết tình hình ấy, chúng ta cách xa đức Phật ba ngàn năm, từ ba ngàn năm trước, Ngài đã biết xã hội hiện tiền. Ngài cũng biết chúng ta là một dúm người cùng nhau học Phật vào ba ngàn năm sau, Ngài thật sự từ bi, biết chúng ta chẳng thể tìm thiện hữu. Do đó, trong kinh Đại Tập, lão nhân gia đã dạy chúng ta đại nguyên tắc, chúng ta có thể tuân thủ thì sẽ chẳng có chuyện gì, có thể thành tựu. Nguyên tắc ấy là gì? Ngài nói thời kỳ Chánh Pháp giới luật thành tựu. Chánh Pháp là gì? Sau khi đức Phật diệt độ một ngàn năm, khéo học giới luật có thể chứng quả, có thể khai ngộ, có thể chứng quả. Thời kỳ Tượng Pháp, Thiền Định thành tựu, trì giới không được. Căn tánh của con người chẳng bằng thời Chánh Pháp, phải tu Thiền Định. Vì thế, Phật pháp truyền đến Trung Quốc, nhằm đúng khi Thích Ca Mâu Ni Phật diệt độ một ngàn năm, Phật giáo truyền đến Trung Quốc, một ngàn năm thứ hai chẳng phải là thời Tượng Pháp ư? Do đó, Thiền đặc biệt hưng vượng tại Trung Quốc, một ngàn năm! Sau một ngàn năm ấy là thời kỳ Mạt Pháp, Mạt Pháp là một vạn năm. Hiện tại, một ngàn năm thứ nhất đã trôi qua, nay chúng ta đang ở trong một ngàn năm thứ hai của thời Mạt Pháp. Trong một vạn năm ấy, đức Phật nói Tịnh Độ thành tựu. Chúng ta sanh nhằm thời đại này, chính mình chẳng hiểu căn tánh của chính mình! Nếu quý vị nghe hiểu lời Thích Ca Mâu Ni Phật dạy, quyết định chẳng ngờ vực, ta chọn Tịnh Độ, nghe lời mà! Nói thật ra, bí quyết thành tựu là thật thà, nghe lời, thật sự làm, bèn thành tựu. Thật sự nghe lời bèn thật sự hành. Có rất nhiều tấm gương! Chúng ta thấy người niệm Phật vãng sanh được ghi chép rất nhiều trong lịch sử. Trong Phật môn, thường thấy nhất là Tịnh Độ Thánh Hiền Lục, từ thời Huệ Viễn đại sư lập Niệm Phật Đường đầu tiên dưới đời Đông Tấn, mọi người cùng nhau cộng tu niệm Phật vãng sanh mãi cho đến nhà Thanh, [hành giả tu Tịnh Độ] trải các đời niệm Phật vãng sanh được mọi người biết đến đều chép trong bộ sách ấy.

Những bộ Vãng Sanh Truyện trong thời cận đại, đặc biệt là chúng tôi học Phật nhiều năm ngần ấy, đích thân thấy, chính tai nghe những người niệm Phật vãng sanh, biết trước lúc mất, chẳng bị bệnh khổ, tự tại vãng sanh, là thật, chẳng giả. Đối với chúng ta mà nói, thành tựu của những người ấy chính là Chứng Chuyển trong Tam Chuyển Pháp Luân, họ đã chứng minh cho chúng ta: Thời kỳ Mạt Pháp, dùng pháp môn này thật sự thành tựu, xác thật là hy hữu, khó gặp! Vì lẽ đó, lần này, cũng do trên cả địa cầu có lắm tai nạn, mà chúng tôi tạm dừng kinh Hoa Nghiêm lại, chọn giảng bộ kinh này. Đặc biệt chọn giảng chú giải của lão cư sĩ Hoàng Niệm Tổ, chúng ta cùng nhau học tập, chia sẻ, kiên định tín tâm đối với Tịnh Độ, thật sự phát nguyện cầu sanh, chẳng có ai không thành tựu! Bộ kinh này và tác phẩm chú giải này trong tám ngàn năm sau, sẽ độ rất nhiều người về Tây Phương Cực Lạc thế giới. Chúng ta phải quý trọng duyên phận này. Duyên phận này hiếm có, khó gặp! “Quang xiển đạo giáo”: Trong Phật giáo, Đại Thừa tại Trung Quốc có tám tông phái, Tiểu Thừa gồm hai tông phái. Hai tông phái ấy [hiện thời] chẳng còn nữa, tám tông phái Đại Thừa cũng có một số hữu danh vô thực, phổ biến đều là ở trong một câu này. “Thệ nguyện nhất Phật thừa” chính là tu Tịnh Độ, học Hoa Nghiêm, học Tánh Tông, vãng sanh Cực Lạc là thành Phật, là Nhất Phật Thừa, là “Chân Thật Tế, nhất thật Chân Như hải cố”.

“Thánh đạo thủ lý nhi phi duy lý, Tịnh Độ dĩ sự nhi phi duy sự” (Thánh đạo thủ Lý nhưng không duy lý, Tịnh Ðộ dùng Sự nhưng chẳng chỉ biết có Sự), có nghĩa là gì? “Thánh đạo” ở đây chính là Phật pháp, là Đại Thừa. [“Thủ lý nhi phi duy lý”] là giảng lý cho quý vị, nhưng quý vị đừng chấp trước Lý. Hễ chấp trước là sai mất rồi. Tịnh Độ giảng Sự cho quý vị, nhưng quý vị cũng chớ nên chấp trước Sự, hễ chấp trước liền sai! Nhất định phải tuân thủ lời dạy của Mã Minh Bồ Tát trong Khởi Tín Luận về thái độ tốt nhất để học Phật, đọc kinh, nghe giáo, “nghe giáo” là nghe giảng:

1) Đừng chấp trước tướng ngôn thuyết: Chớ chấp trước ngôn ngữ của người giảng giải, chớ nên chấp trước.

2) Đọc kinh đừng chấp trước tướng văn tự, đừng chấp trước tướng danh tự, [đừng chấp trước] danh từ thuật ngữ. Cũng chớ nên chấp trước tướng tâm duyên. Ta niệm đến câu này, bèn nghĩ câu này có ý nghĩa gì, sai mất rồi! Vì sao? Nó chẳng có ý nghĩa. Vạn pháp đều là Không, nó có ý nghĩa gì? Đó là ý nghĩa của chính quý vị, chẳng phải là ý nghĩa của Phật, Bồ Tát. Phải hiểu điều này.

Do đó, quý vị có thể tuân thủ [các nguyên tắc ấy], lìa tướng ngôn thuyết, lìa tướng danh tự, lìa tướng tâm duyên, quý vị mới thật sự hiểu nghĩa chân thật của Như Lai, tức là trí huệ và đức tướng sẵn có trong tự tánh bèn lộ ra, đó là nghĩa chân thật của Như Lai. Nếu chúng ta rớt vào trong phân biệt, chấp trước, khởi tâm động niệm, nghĩa chân thật của Như Lai sẽ chẳng có, toàn bộ đều là ý nghĩa của chính mình. Phật pháp khó là khó ở chỗ này, mà Phật pháp dễ cũng là dễ ở chỗ này. Đức Phật dạy chúng ta buông khởi tâm động niệm xuống, buông phân biệt, chấp trước xuống, quý vị có thể thật sự làm, quý vị là học Phật thật sự! Bất luận nói Lý, nói Sự, nói Tánh, nói Tướng, nói nhân, nói quả, thảy đều chẳng chấp trước, nghe rành mạch, hiểu rõ ràng, rành rành phân minh, chẳng khởi tâm động niệm, chẳng có phân biệt, chấp trước, quý vị đã thật sự nghe lọt, đó là “biết nghe”. Người biết nghe sẽ có thể khai ngộ. Kẻ chẳng biết nghe sẽ càng nghe càng mê hoặc, càng nghe càng lắm vấn đề!

Ngay sau đó có một chú thích nhỏ: “Tức Sự tức Lý, Sự Sự vô ngại” (Lý chính là Sự, Sự chính là Lý, Sự Sự vô ngại). Đây là đạt đến cảnh giới Hoa Nghiêm, mảy may chướng ngại cũng đều chẳng có, vì sao? Toàn là tự tánh. Giống như khi khai ngộ, Huệ Năng đại sư đã nói: “Toàn là tự tánh”, tự tánh là như thế nào? Tự tánh thanh tịnh, chưa hề nhiễm dính, vĩnh viễn chẳng nhiễm ô. Nay có bị nhiễm ô hay không? Chẳng có! Nhiễm ô là A Lại Da, là ý thức. Tự tánh chẳng bị nhiễm ô, tự tánh bất sanh bất diệt, tự tánh viên mãn trọn đủ, chẳng có mảy may khiếm khuyết, giống như trong kinh Hoa Nghiêm, đức Thế Tôn đã nói: Trí huệ, đức năng, tướng hảo, chẳng có thứ gì khiếm khuyết. [Tự tánh] vốn chẳng dao động, có thể sanh ra vạn pháp. Tuy có thể sanh ra vạn pháp, nhưng giống như các băng tần TV: Chúng ta nhấn nút [chọn] một băng tần, hình ảnh liền xuất hiện. Tuy hình ảnh hiện ra, chúng ta biết chúng chẳng thật, nên khi đối diện các hình ảnh, quý vị chẳng khởi tâm động niệm. Khởi tâm động niệm là bị hình ảnh bên ngoài làm mê, quý vị là phàm phu. Đối trước hình ảnh chẳng khởi tâm, không động niệm, chẳng phân biệt, không chấp trước, quý vị đang học Phật. Quý vị nói xem: Có pháp nào chẳng phải là Phật pháp? TV mỗi ngày phát hình những gì? Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh. Đáng tiếc là quý vị chẳng hiểu, mê muội nơi hình ảnh, nên tạo nghiệp, chẳng phải là học kinh Hoa Nghiêm, quý vị học kinh địa ngục. Vì thế, trong cảnh giới chẳng có chân, vọng, tà, chánh, đúng, sai, thiện, ác, chẳng có! Chân, vọng, đúng, sai, thiện, ác đều ở trong tâm quý vị. Chỉ cần quý vị không động tâm, chuyện gì cũng đều chẳng có, thiên hạ thái bình, là cảnh giới Hoa Nghiêm. Khởi tâm động niệm liền biến thành mười pháp giới, liền biến thành lục đạo tam đồ. Vì lẽ đó, cổ nhân từng nói: “Có pháp nào chẳng phải là Phật pháp?” Tôi lại nói phỏng theo: “Có pháp nào chẳng phải là Phật Hoa Nghiêm? Có pháp nào chẳng phải là Đại Phương Quảng?” Toàn bộ đều là. Vấn đề là quý vị có hiểu hay không? Đó là thật, chẳng giả. Sự Lý vô ngại, Sự Sự vô ngại.

“Ư chúng sanh sở nhập, tắc tuy hữu Sự, Lý, Không, Hữu bất đồng, nhi tùng chư Phật tư ta kiến chi” (Nếu theo cách hiểu của chúng sanh thì có Sự, Lý, Không, Hữu sai khác, nhưng nếu đứng trên quan điểm chư Phật tấm tắc ngợi khen). Đây là trong khi chư Phật, Bồ Tát diễn thuyết, thị hiện, đã hé lộ tin tức. Ở đây, cụ Hoàng cũng đặc biệt vạch ra: “Chỉ thập phương Như Lai tán thán Tịnh Tông” (ý nói mười phương Như Lai tán thán Tịnh Tông). Nếu Tịnh Tông chẳng phải là thật sự thù thắng, làm sao được mười phương Như Lai tán thán? Chúng ta đọc Tiểu Bổn Di Đà Kinh thấy sáu phương Phật tán thán, đó là khi phiên dịch, Cưu Ma La Thập đại sư đã tỉnh lược. Chúng ta xem bản dịch của Huyền Trang đại sư, thấy ghi là mười phương; bộ kinh [Vô Lượng Thọ] này cũng là mười phương Phật tán thán. “Tắc duy thử thệ nguyện nhất Phật Thừa, Nhất Thật Chân Như hải vi chân thật chi tế. Khả kiến Hội Sớ dữ Chân Giải quân dĩ thử Tịnh Tông Nhất Phật Thừa, vi chân thật chi tế, diệc tức Phật chi tri kiến dã” (chỉ có thệ nguyện nhất Phật thừa, biển nhất thật Chân Như này là Chân Thật Tế. Có thể thấy sách Hội Sớ và Chân Giải cùng xem Nhất Phật Thừa của Tịnh Tông là Chân Thật Tế và cũng là tri kiến của Phật vậy). Nói hay lắm, chúng ta chẳng cần tìm tòi trong giáo pháp Đại Thừa, một bộ kinh này là được rồi! Bộ kinh này do đức Như Lai xuất hiện trên thế gian từ ba ngàn năm trước, vì mọi người chúng ta giảng bộ kinh này, là một bộ kinh để thành Phật rốt ráo viên mãn trong một đời. Vì thế, cảm được mười phương chư Phật tán thán. Mười phương chư Phật đều khuyên dạy chúng ta niệm Phật cầu sanh Tịnh Độ; nếu chúng ta chẳng thể tin tưởng, vẫn muốn làm chuyện khác, đó là gì? Thiện căn, phước đức, và nhân duyên của quý vị quá mỏng. Nếu thiện căn, phước đức, nhân duyên dầy, nếu sâu dầy, chắc chắn sẽ là một bộ kinh này, chẳng cần đến bộ thứ hai. Thật sự mong học rộng nghe nhiều thì phải nên làm như thế nào? Trước hết, hãy niệm kinh Vô Lượng Thọ mười năm. Trong vòng mười năm không xem bộ kinh thứ hai, chuyên tu một bộ kinh này, quý vị sẽ đắc định, chuyên tu là trì giới. Nghe kinh mỗi ngày, nghe kinh sẽ càng hữu ích cho quý vị. Thời cổ chẳng thuận tiện như vậy, ai giảng cho quý vị? Không ai giảng cả! Hiện thời thuận tiện, hiện thời có đĩa CD.

Đĩa CD cũng là vô thường! Quý vị thấy trong mấy chục năm qua, thuở đầu chúng ta thấy là máy thâu âm, dùng băng cuộn thành một đĩa tròn. Vài năm sau liền biến thành băng cassette, băng cassette thuận tiện. Sau này, biến thành CD, nay biến thành VCD, ngày càng tiến bộ, thường xuyên biến hóa. Chúng ta phải nắm vững cơ hội, dùng thời gian mười năm để chuyên nghe kinh Vô Lượng Thọ, nghe suốt mười năm. Mỗi ngày tốt nhất là có thể dành ra mười tiếng đồng hồ, nghe kinh mười giờ, vì sao? Xóa sạch phân biệt, chấp trước, vọng tưởng. Quý vị chẳng nghe kinh thì chẳng phải là suy nghĩ loạn xạ đó sao? Nghe kinh sẽ chẳng thể suy nghĩ loạn xạ. Phương pháp dụng công là như vậy, chẳng nghe kinh bèn niệm A Di Đà Phật, suốt ba năm hoặc năm năm, chúc mừng quý vị, quý vị thật sự có thể đắc Niệm Phật tam-muội. Cũng có thể nói là tâm thanh tịnh hiện tiền, vọng niệm ít đi, kinh Phật thường nói là phiền não nhẹ nhàng, trí huệ tăng trưởng, quý vị đạt hiệu quả này. Sau bảy năm, tám năm, quý vị có thể khai ngộ; chưa thể đại triệt đại ngộ thì tối thiểu cũng có cảnh giới đại ngộ. Sau mười năm, quý vị lại xem đọc hết thảy các kinh điển Đại Tiểu Thừa rất dễ dàng, học rộng, nghe nhiều. Quý vị phát tâm hoằng pháp lợi sanh, liền thật sự được Phật, Bồ Tát gia trì, vì sao? Quý vị có công sức ấy, Phật, Bồ Tát gia trì tỷ lệ thuận với công sức của quý vị. Quý vị có một phần công sức, Phật gia trì một phần. Quý vị có mười phần công sức, Ngài bèn gia trì mười phần. Bất luận học gì cũng đều nhanh chóng; đó mới là con đường tắt thật sự. Vì thế, mười năm đáng giá lắm! Chẳng làm như vậy, suốt đời bất luận học pháp môn nào, muốn thành tựu đều hết sức khó khăn, chúng ta chớ nên không biết điều này!

Chúng ta lại xem tiếp: “Kim chư đại sĩ, vị chư chúng sanh tuyên diễn” (nay các vị đại sĩ, vì các chúng sanh tuyên diễn), “tuyên” (宣) là tuyên giảng, “diễn” (演) là biểu diễn. “Tuyên” là ngôn giáo, “diễn” là thân giáo. “Thập phương chư Phật đồng tán chi thệ nguyện nhất Phật thừa, cố vân: Khai hóa hiển thị chân thật chi tế” (thệ nguyện Nhất Phật Thừa được chư Phật mười phương cùng khen ngợi, nên nói: “Khai hóa hiển thị Chân Thật Tế”). Câu này nói rất hay, chuyện này cũng là sự thật. Một đời này, tôi giảng kinh năm mươi hai năm, trạng huống pháp duyên khi giảng các kinh luận nhiều ngần ấy đều chẳng thù thắng bằng pháp duyên của kinh Vô Lượng Thọ. Giảng bộ kinh này, thính chúng đặc biệt đông, đặc biệt thù thắng. Chẳng phải là một lần! Tôi giảng mười lần, lần này là lần thứ mười một. Một lần, hai lần là ngẫu nhiên, nhưng mỗi lần đều thù thắng như vậy, cho thấy pháp hội này đích thực được mười phương Như Lai tán thán, mười phương Như Lai gia trì. Học tập bộ kinh này, đương nhiên cũng chẳng có ngoại lệ. Quý vị thường đọc tụng kinh điển ở nhà, nếu chú tâm sẽ thấu hiểu. Đọc kinh Vô Lượng Thọ và đọc kinh khác, quý vị có cảm xúc khác biệt. Đối với chuyện này, tôi tin sâu, chẳng ngờ. Chúng ta cầu mong Phật, Bồ Tát gia trì, cầu Phật, Bồ Tát xoa đầu, thọ ký cho chúng ta, quý vị niệm kinh Vô Lượng Thọ sẽ đạt được. Quý vị niệm một lần được Phật, Bồ Tát gia trì quý vị một lần, xoa đỉnh đầu một lần.

Kế đó: “Nhược viên hội Tông Hạ” (nếu dung thông với Tông Hạ), Tông Hạ (宗下) ở đây là Thiền Tông. Phần trước giảng về Tịnh Tông, nay nói về Thiền Tông. Thiền Tông thì “Như Bố Đại hòa thượng viết: Chỉ giá tâm tâm tâm thị Phật… Nhất thiết vô như tâm chân thật” (Như Bố Đại hòa thượng nói: “Chỉ có cái tâm này, tâm tâm là Phật, hết thảy không có gì chân thật bằng tâm”). Tâm ở đây chẳng phải là trái tim thịt. Quả tim thịt chẳng có bản lãnh ấy, tâm cũng chẳng phải là ý niệm của chúng ta. Vọng niệm không được! Vọng niệm chẳng có năng lực to tát dường ấy! Mà là chân tâm của chúng ta, chân tâm là gì? Có thể hiện vạn pháp. Khi khai ngộ, trong câu cuối cùng, Huệ Năng đại sư đã nói: “Nào ngờ tự tánh có thể sanh ra vạn pháp”, nên nói hết thảy không có gì chân thật bằng tâm, đều do chân tâm hiện. Chân tâm ở chỗ nào? Hết thảy vạn pháp đều là chân tâm. Điều này nêu rõ Thể và Dụng bất nhị, tánh và tướng như một. Chúng ta thấy hiện tượng, chân tâm chẳng thấy. Cái Thể của hiện tượng có khả năng hiện ra hiện tượng, cái Thể ấy là chân tâm, nên Tánh, Tướng, Thể, Dụng chẳng hai! Trong giáo pháp Đại Thừa thường nói: “Tâm này chẳng thể nghĩ bàn”. Kinh Kim Cang nói “ba tâm chẳng thể được”. “Tâm quá khứ chẳng thể được, tâm hiện tại chẳng thể được, tâm vị lai chẳng thể được”. Những câu ấy trong kinh Kim Cang đã xếp chân tâm và vọng tâm cùng một chỗ, chân tâm là như thế, mà vọng tâm cũng là như thế, đều là bất khả đắc, nói lời chân thật với chúng ta. Phật là gì? Chân tâm là Phật, do quý vị chưa từng rời khỏi chân tâm, lẽ nào quý vị chẳng phải là Phật? Đức Phật nói hết thảy chúng sanh vốn là Phật, chẳng nói sai tí nào, chỉ vì chính quý vị không biết. Chân tâm ở chỗ nào? Thân này do chân tâm hiện, nên thân là chân tâm. Thân của ta do chân tâm của ta hiện; thân quý vị cũng do chân tâm của ta hiện. Cây cối, hoa, cỏ, núi, sông, đại địa đều do chân tâm của ta hiện, có thứ gì chẳng phải! Chỉ vì tâm chẳng phải là vật chất, mà cũng chẳng phải là tinh thần. Do chẳng phải là vật chất, nên mắt, tai, mũi, lưỡi, thân của chúng ta chẳng tiếp xúc nó được. Nhìn chẳng thấy, cũng chẳng nghe được, chúng ta cũng chẳng sờ được. Do chẳng phải là tinh thần, nên chúng ta nghĩ tới nó cũng chẳng được, nên nói là “chẳng thể nghĩ bàn”. Khi nào quý vị có thể thấy nó? Quý vị thật sự đạt đến chẳng nghĩ, chẳng bàn, liền thấy nó. Đức Phật bảo chúng ta: Đối với hết thảy vạn sự vạn vật chẳng khởi tâm, không động niệm, chẳng phân biệt, chẳng chấp trước, nó liền hiện tiền, quý vị liền thấy. Từ tướng quý vị thấy tánh, quý vị thấy giống hệt như Huệ Năng đại sư đã nói, nó là thanh tịnh. Hiền Thủ quốc sư bảo “tự tánh thanh tịnh viên minh thể”, người thật sự kiến tánh nói như vậy.

“Cố tri chân thật chi tế tức thị tự tâm. Minh tự bổn tâm, kiến tự bổn tánh” (Vì thế, biết Chân Thật Tế chính là tự tâm. Hiểu rõ bổn tâm, sẽ thấy bổn tánh của chính mình). Đây là như Thiền Tông nói “minh tâm kiến tánh, kiến tánh thành Phật”, thành Phật gì vậy? Thành bổn lai Phật (vị Phật sẵn có, Thiên Chân Phật), quý vị mới phát hiện chính mình và mười phương hết thảy chư Phật Như Lai chẳng hai, chẳng khác, và Tây Phương Cực Lạc thế giới A Di Đà Phật cũng chẳng phải là ngoại lệ, cùng do một tâm hiện! “Tức vị khai hóa hiển thị chân thật chi tế” (chính là nhằm để khai hóa, hiển bày Chân Thật Tế). “Đản Niệm Phật pháp môn, diệc phục bất nhị” (nhưng pháp môn Niệm Phật cũng chẳng hai), phải hiểu đạo lý này: “Tâm này là Phật, tâm này làm Phật”. Điều quan trọng nhất là cốt sao quý vị thật sự hiểu rõ, thật sự biết “tâm này là Phật”, đó là ý nghĩa trong Thiền Tông. “Chỉ giá tâm tâm tâm thị Phật”: Cái tâm ấy chính là chân tâm của chính mình, nay chúng ta đã mê nên biến thành phàm phu. Do đó, nghe Phật khai thị, chúng ta phải tin tưởng, chớ nên hoài nghi, hoàn toàn tiếp nhận, hoàn toàn khẳng định, tâm ta là Phật, là chân Phật, Phật chẳng nói lời giả. Nay nếu muốn cho chân tâm của chúng ta hiển hiện, làm cách nào? Tiếp theo là “tâm này là Phật”, làm Phật như thế nào? Niệm Phật là làm Phật. Hết thảy các pháp sanh từ tâm tưởng. Khi tâm quý vị tưởng Phật, quý vị đang làm Phật. Khi tâm tưởng Bồ Tát, quý vị đang làm Bồ Tát. Tâm tưởng danh lợi, quý vị đang làm [chúng sanh trong] địa ngục. Vì sao? Trong giáo pháp Đại Thừa, đức Phật dạy tài, sắc, danh vọng, ăn uống, ngủ nghê là năm cội rễ của địa ngục, vậy thì [kẻ mơ tưởng danh lợi] chẳng phải là đang ở địa ngục ư? Niệm gì liền biến thành nấy! Cảnh giới bên ngoài chẳng thật, hai mươi tám tầng trời chẳng thật. Thanh Văn, Duyên Giác, Bồ Tát, Phật, tứ thánh pháp giới cũng chẳng thật. Tướng có, tánh không, Sự có, Lý không, nên chúng ta chẳng thể nói nó là có, mà cũng chẳng thể nói là nó không có. Đối trước y báo và chánh báo trang nghiêm trong pháp giới, phải học theo chư Phật, Bồ Tát, chẳng khởi tâm, không động niệm, chẳng phân biệt, không chấp trước, đó là đúng, quý vị có Phật tri Phật kiến. Sau đó, quý vị sống trong thế gian này, Sự Lý vô ngại, Sự Sự vô ngại, quý vị tự nhiên có thể nêu gương tốt giúp chúng sanh giác ngộ, đó là hành Bồ Tát đạo.

“Cố niệm Phật chi bổn tâm, chánh thị chân thật chi tế” (Vì thế, bổn tâm niệm Phật chính là Chân Thật Tế), thưa thật cùng quý vị: Tuy quý vị niệm Phật, nhưng chính quý vị không biết, vì quý vị chẳng biết bổn tâm, chỉ biết vọng tâm. Phải biết chân và vọng chẳng hai, gốc và ngọn chẳng hai, vọng tâm niệm Phật, nhưng chân tâm cũng chẳng tách lìa! Buông vọng xuống sẽ là chân tâm. “Cố vân nhất thanh Phật hiệu, nhất thanh tâm. Hựu kinh vân: Nhược nhân đản niệm A Di Đà, thị danh Vô Thượng Thâm Diệu Thiền” (Vì thế nói: “Một tiếng Phật hiệu, một tiếng tâm”. Kinh lại nói: “Nếu ai chỉ niệm A Di Đà thì gọi là Vô Thượng Thâm Diệu Thiền”). Đức Phật nói hai câu kinh văn ấy trong kinh Đại Tập, lời chân thật đấy nhé! “Đản niệm A Di Đà Phật” là chuyên niệm A Di Đà Phật. Trong kinh này, đức Phật dạy chúng ta: “Phát Bồ Đề tâm, một mực chuyên niệm”. Nói đơn giản, Bồ Đề tâm là chân thành tâm, thanh tịnh tâm, bình đẳng tâm, chánh giác tâm, từ bi tâm, mười chữ ấy. Chúng ta phải phát cái tâm đó, trong cuộc sống hằng ngày, công việc, đãi người, tiếp vật, đều chẳng lìa tâm Bồ Đề, đó là phát [Bồ Đề tâm] thật sự. Nếu chỉ là niệm Phật và lạy Phật bèn phát cái tâm ấy, nhưng trong cuộc sống hằng ngày bèn quên bẵng, đó chẳng phải là thật sự phát Bồ Đề tâm. Thật sự phát sẽ tốt lắm! Thật sự phát, công đức to lớn. Thật sự phát, sẽ giúp cho chính mình nâng cao cảnh giới, tăng cao phẩm vị cầu sanh Tịnh Độ của chính mình. Vì Tây Phương Cực Lạc thế giới là pháp Đại Thừa. Trong cảnh giới Đại Thừa, lấy Bồ Đề tâm làm cơ sở, nên chẳng thể không có Bồ Đề tâm. Thể của Bồ Đề tâm là chân tâm, chân thành, Tự Thọ Dụng là thanh tịnh, bình đẳng, giác, tức là tựa đề của kinh này. Từ bi là Tha Thọ Dụng, xử sự, đãi người, tiếp vật một mực từ bi, thực hiện trong cuộc sống hằng ngày. Nói là “phát” thì phát mà chẳng làm được, tức là giả, chẳng thật, nhất định phải thật sự làm được, đi, đứng, ngồi, nằm chẳng lìa Bồ Đề tâm.

Chúng ta lại xem đoạn kế tiếp: “Hựu đệ tam phẩm trung” (lại nữa, trong phẩm thứ ba), phẩm thứ ba vẫn thuộc Tự Phần, tức phần Phát Khởi Tự, “đại giáo duyên khởi” (duyên khởi thành lập giáo). “Như Lai dục chửng quần manh, huệ dĩ chân thật chi lợi” (Như Lai vì muốn cứu vớt chúng sanh, ban cho cái lợi chân thật): “Chửng” (拯) là chửng cứu (拯救: cứu vớt), “quần manh” (群萌) là lục đạo chúng sanh, tức các chúng sanh trong lục đạo. A Di Đà Phật, Thích Ca Như Lai niệm niệm chẳng quên các chúng sanh đang khổ nạn, giúp đỡ họ bằng cách nào? Dùng lợi ích chân thật để giúp họ. “Huệ” (惠) là bố thí, cúng dường, ban ân huệ. “Chân thật chi lợi”, lợi ích chân thật là gì? Như đã nói trong phần trên, chỉ niệm A Di Đà Phật đã là Chân Thật Tế, đó là lợi ích chân thật. Niệm Phật vãng sanh Tây Phương Tịnh Độ, bất luận phẩm vị nào, trong một đời quyết định chứng đắc Phật quả viên mãn. Đấy mới là lợi ích chân thật, trọn chẳng phải là bảo quý vị lại luân hồi trong lục đạo, cũng chẳng bảo quý vị làm Thanh Văn, Duyên Giác, Bồ Tát, chẳng phải vậy! Thẳng chóng, ổn thỏa, thích đáng giúp đỡ quý vị thành Phật, lợi ích chân thật là như thế đó. “Đệ bát phẩm trung”, trong phẩm thứ tám là phẩm Tích Công Lũy Đức, “Pháp Tạng tỳ-kheo trụ chân thật huệ, dũng mãnh tinh tấn, nhất hướng chuyên chí trang nghiêm diệu độ” (Tỳ-kheo Pháp Tạng trụ Chân Thật Huệ, dũng mãnh tinh tấn, một mực dốc chí trang nghiêm cõi nước mầu nhiệm). Câu kinh văn này hết sức hay khéo chân thật khôn sánh, tỳ-kheo Pháp Tạng là tiền thân của A Di Đà Phật. Lúc Ngài còn tu nhân đã “trụ chân thật huệ, dũng mãnh tinh tấn”. Chân thật huệ chính là Chân Thật Tế, dũng mãnh tinh tấn làm gì? Vì giúp lục đạo chúng sanh trong hết thảy các cõi Phật khắp hư không trọn pháp giới viên thành Phật đạo trong một đời, nên dũng mãnh tinh tấn. Họ thành Phật sớm một ngày thì các chúng sanh trong mười pháp giới đắc độ sớm một ngày. Họ thành Phật trễ một ngày, tức là chúng sanh trong mười pháp giới phải chịu khổ thêm một ngày. Pháp Tạng Bồ Tát chẳng phải vì chính mình, mà vì chúng sanh.

“Nhất hướng chuyên chí”, một phương hướng, “chuyên chí” là chuyên tâm kiến tạo thế giới Cực Lạc. Thế giới Cực Lạc được kiến tạo như thế nào? Trong phần sau, chúng ta sẽ đọc đến. Trong ấy có một phẩm giảng về lịch sử của thế giới Cực Lạc được kiến tạo như thế nào. Ngài đến thăm hết thảy các cõi Phật trong khắp pháp giới hư không giới; nói theo cách hiện thời, Ngài đi khảo sát, học tập, chọn lấy các ưu điểm và những chỗ tốt đẹp trong hết thảy các cõi Phật, xa lìa các khuyết điểm trong các cõi Phật. Vì vậy, thế giới Cực Lạc tập trung tinh hoa của hết thảy các cõi Phật để tạo dựng. Những điều tốt, thiện, đẹp của hết thảy các cõi Phật đều hoàn toàn có trong thế giới Cực Lạc. Những điều không tốt, khiếm khuyết như lục đạo thì thế giới Cực Lạc chẳng có. A Di Đà Phật chẳng dựa vào tưởng tượng vu vơ! Chúng ta đọc những đoạn kinh văn này thấy hợp tình, hợp lý, Ngài đi tham quan, khảo sát, thu thập các tài liệu, nên khi thế giới Cực Lạc thành tựu, hết thảy chư Phật Như Lai đều tán thán! Kinh nói ba thứ chân thật là Chân Thật Tế, chân thật lợi và chân thật huệ, nói ra ba thứ ấy. “Chân thật chi tế, chân thật chi lợi, chân thật chi huệ, thật vi nhất kinh chi cương. Tương ư hạ lưỡng phẩm văn trung tường luận chi” (Chân Thật Tế, Chân Thật Lợi, Chân Thật Huệ thật sự là cương lãnh của kinh này. Trong phần kinh văn của hai phẩm kế tiếp sẽ luận định cặn kẽ). Trong hai phẩm sau, chúng ta sẽ đọc đến, [tức là hai phẩm] Đại Giáo Duyên Khởi Đệ Tam và Pháp Tạng Nhân Địa Đệ Tứ; Pháp Tạng Nhân Địa Đệ Tứ là Chánh Tông Phần.

“Siêu quá thế gian chư sở hữu pháp. Tịnh Ảnh Sớ viết: Vị quá Phần Đoạn, Biến Dịch thế gian nhất thiết pháp dã” (“Vượt trỗi các pháp vốn có trong thế gian”. Tịnh Ảnh Sớ giảng: “Nghĩa là vượt qua Phần Đoạn, Biến Dịch, hết thảy các pháp thế gian”). Tiểu Huệ Viễn đại sư đời Tùy đã giải thích câu “siêu quá thế gian chư sở hữu pháp”. Nói đến Quá (過) thì Quá là vượt qua. Vượt khỏi hai thứ Phần Đoạn và Biến Dịch sanh tử. Hai thứ sanh tử ấy bao gồm hết thảy các pháp trong thế gian. Thế gian này có Phần Đoạn sanh tử. Do có từng giai đoạn một, nên gọi là Phần Đoạn. Rõ rệt nhất là chúng ta sanh vào thế giới này, vài chục năm sau tử vong, đó là một giai đoạn. Sanh tử thì chư vị phải biết: Thân sanh tử, nhưng linh tánh bất tử. Thân chẳng phải là ta, linh tánh là ta, linh tánh bất sanh, bất diệt. Khi mê, chẳng gọi là “linh tánh” mà gọi là “linh hồn”. Gọi nó là “linh hồn” là nói khách sáo, ca tụng nó. Trên thực tế, nó chẳng linh, mà là mê hoặc, điên đảo! Do đó, tại Trung Quốc, kinh Dịch gọi nó là “du hồn” (遊魂), rất có lý, vì sao? Nó có tốc độ rất lớn, hết sức bất ổn định, trôi nổi khắp nơi, nên gọi là “du hồn”. Kinh Dịch nói “du hồn vi biến”, “biến” (變) là đầu thai trong lục đạo, nó lại tìm một thân thể khác. Vì thế, chúng ta liễu giải chân tướng sự thật này, [sẽ biết] vinh hoa phú quý trong đời này là giả, chẳng cần chụp bắt nó, vì sao? Chẳng phải là thứ tốt đẹp. Phải nghiêm túc tu hành, hy vọng đời sau thù thắng hơn đời này, điều này rất trọng yếu. Thù thắng bậc nhất, thù thắng khôn sánh là đến thế giới Cực Lạc làm Phật, đó là thù thắng chân thật, chẳng có gì quan trọng hơn! Điều gì trong thế gian này cũng đều là giả, luân hồi rất khổ sở, chẳng có ý nghĩa gì. Hễ luân hồi thì chúng ta nhất định phải biết: Như trong kinh đức Phật đã nói, quyết định là thời gian trong ba ác đạo dài dằng dặc, thời gian trong ba thiện đạo ngắn ngủi!

Vì sao? Đừng hỏi ai khác, chính mình suy ngẫm sẽ biết. Quý vị nghĩ xem: Ngày hôm nay, từ sáng đến tối, ta khởi tâm động niệm là thiện niệm nhiều hay ác niệm nhiều? Nếu ác niệm nhiều hơn thiện niệm, chẳng phải là vào trong tam đồ ư? Thiện niệm nhiều hơn ác niệm, khẳng định quý vị chẳng đọa tam ác đạo, chẳng cần phải hỏi ai khác. Khởi tâm động niệm vì chính mình là sai lầm, vì chính mình là tự tư tự lợi, căn bản là chẳng có ta, quý vị coi thân này là ta, vì nó phục vụ, vì nó tạo tội nghiệp, sai bét rồi! Thân này chẳng phải là ta, mà là một công cụ ta có, chúng ta phải lợi dụng công cụ này để “nhờ vào giả mà tu chân”, nhờ cái thân giả này để tu Tây Phương Cực Lạc thế giới, đó là đúng. Do đó, nhất định phải nhận thức rõ ràng chân tướng sự thật, nắm lấy thời gian quý báu trước mắt. Thứ gì quý báu nhất? Thời gian quý báu nhất. Chúng ta dùng thời gian ấy để khéo niệm Phật, khéo học kinh Vô Lượng Thọ, đó là chuyện lớn nhất trong một đời này. Hiểu rõ ràng, minh bạch kinh, khăng khăng một mực niệm một câu Phật hiệu này, chẳng có ai không thành tựu, chẳng có ai không thành công. Không chỉ vĩnh viễn thoát ly lục đạo, mà còn thoát ly mười pháp giới, thật sự phát tâm làm một đệ tử ngoan của A Di Đà Phật. Khởi tâm động niệm chẳng lìa kinh giáo, chẳng lìa Phật pháp. Pháp thế gian và xuất thế gian đều chẳng thật, cần gì phải nghĩ đến chúng? Thật sự buông xuống là đúng. Trong phần trước, tôi đã thưa cùng quý vị phương pháp, bỏ ra mười năm công phu nhằm thành tựu chính mình; mười năm quý vị sẽ khai ngộ, sau đó mới xem những kinh luận khác để thành tựu Hậu Đắc Trí của chính mình. Hậu Đắc Trí là gì? Không gì chẳng biết. Cần Hậu Đắc Trí để làm gì? Cần Hậu Đắc Trí hòng giúp đỡ chúng sanh; chúng sanh phẩm loại khác biệt, chẳng phải là ai nấy đều có thể tiếp nhận cùng một phương pháp. Quý vị môn nào cũng đều thông, môn nào cũng hiểu, nhưng chẳng có mười năm công phu, [dẫu] học rộng nghe nhiều, nhưng quý vị chẳng làm được, [sẽ chẳng thể giúp đỡ chúng sanh]. Trước hết, phải thành tựu chính mình, sau đấy mới có thể giúp đỡ người khác. Hôm nay đã hết thời gian rồi, chúng ta học tới chỗ này.

Tịnh Độ Đại Kinh Giải Diễn Nghĩa

Phần 66 hết

---

[1] Xin lưu ý cách tính theo lối cổ này khác với cách hiểu thông thường về chữ Triệu (million) hiện thời. Theo cách hiểu hiện thời, Triệu là một trăm vạn, tức sáu số 0 sau số 1, còn Triệu trong cách tính này là một vạn ức, mà Ức là một vạn vạn, tức là Ức=10.000x10.000, như vậy Triệu ở đây là 10.000x10.000x10.000 (12 số 0 sau số 1; như vậy triệu của Trung Hoa bằng một triệu triệu thông thường). Mười Triệu là một Kinh, mười Kinh là một Cai. Do đó, Cai là 10x10=100 Triệu, tức là 1à mười bốn số 0 sau số 1.

[2] Kinh Xưng Tán Đại Thừa Công Đức do ngài Huyền Trang dịch vào đời Đường. Trong kinh ấy, khi đức Phật ngự tại điện Bảo Hoa, Đức Nghiêm Hoa Bồ Tát bèn thưa hỏi: “Thế nào là bạn ác của Bồ Tát, Bồ Tát mới học cần phải biết để xa lìa?”. Đức Phật bèn dạy các phương pháp để phân biệt, cũng như nói rõ tội hủy báng Đại Thừa, giảng giải các danh nghĩa Đại Thừa.

[3] Vương Khải, tức là Hạ Khải (2197-2188) trước Công Nguyên, là vị vua thứ hai trong vương triều nhà Hạ, là con vua Vũ. Ông tính tình lạnh lùng, cương nghị, nhưng tiết kiệm, kính lão, tôn hiền, chăm chỉ nên được mọi người kính trọng. Khi còn sống, vua Hạ Vũ tính truyền ngôi cho Cao Dao, nhưng Cao Dao mất sớm, nên truyền ngôi cho Bá Ích. Do mọi người kính trọng Hạ Khải, nên Bá Ích bèn nhường ngôi cho Hạ Khải. Việc Hạ Khải nối ngôi Hạ Vũ đã mở đầu truyền thống cha truyền con nối, chấm dứt chế độ “truyền hiền” của các triều đại trước đó. Theo dã sử, Hạ Khải đã đánh nhau với Bá Ích để giành ngôi vua, cũng như chinh phạt bộ lạc Hữu Hộ, cũng như đánh dẹp các con nổi loạn vì họ muốn giành ngôi với thái tử Thái Khang. Hạ Khải đã lưu đày đứa con út hung hăng nhất là Vũ Quan đến Tây Hoàng Hà. Do đó, từ thời của Hạ Khải trở đi, không còn là thời đại thế giới đại đồng nữa, mà chỉ gọi là Tiểu Khang (hàm ý tạm được, khá an ổn, tuy có chiến tranh, loạn lạc, nhưng chưa đạt đến mức khốc liệt dữ dội như thời Chiến Quốc, quân vương chưa đến nỗi quá sức bạo ngược).

[4] Xuân Thu là giai đoạn từ năm 770 đến 476 trước Công Nguyên, tức là kể từ năm đầu của triều đại Châu Bình Vương cho đến năm bốn mươi ba đời Châu Kính Vương (khi ba gia đình quý tộc tiêu diệt hoàng tộc nước Tấn, tách Tấn ra thành ba nước Triệu, Ngụy, Hàn). Trong giai đoạn này, thế lực nhà Châu suy sụp, các vua chư hầu lần lượt nổi lên tranh hùng xưng bá, đặc biệt là Ngũ Bá (Tề Hoàn Công, Tống Tương Công, Tấn Văn Công, Tần Mục Công, Sở Trang Vương). Tên gọi này xuất phát từ bộ sử Xuân Thu của Khổng Tử (thường gọi là kinh Xuân Thu).

Thời Chiến Quốc kể từ năm 476 dến năm 221 trước Công Nguyên (tức là kể từ thời nước Tấn tách thành ba nước cho đến khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Nguyên). Do các nước liên tục đánh nhau không ngừng, nên gọi là Chiến Quốc.

[5] Theo truyền thuyết, Toại Nhân là người đầu tiên phát hiện ra lửa, dạy cho nhân dân dùng lửa nấu chín thức ăn; đôi khi Toại Nhân được coi là một trong Tam Hoàng. Theo phát hiện của ngành khảo cổ, Toại Nhân Thị chính là một thị tộc cổ Trung Hoa theo chế độ mẫu hệ, sống chủ yếu bằng săn bắn, biết dùi gỗ lấy lửa, hoặc đập đá cho xẹt ra lửa. Hiện thời, vùng Ân Khư vẫn còn di tích của họ. Toại Nhân được coi là thời vua đầu tiên của Trung Hoa. Sau Toại Nhân là Phục Hy và Thần Nông (theo Thượng Thư). Sau họ Thần Nông là các đời vua Hoàng Đế, Chuyên Húc, Đế Khốc, Nghiêu, Thuấn (gọi chung là Ngũ Đế). Toại Nhân, Phục Hy và Thần Nông thường gọi chung là Tam Hoàng.